Obesitas is een chronische ziekte en een van de belangrijkste doodsoorzaken in Europa, aldus de conclusie in het European Regional Obesity Report dat in 2022 is gepresenteerd.
Wereldwijd kampt ongeveer 30% van de wereldbevolking en 50% van alle Nederlanders vanaf 18 jaar met overgewicht (waarvan 15% morbide obesitas). Overgewicht gaat hand in hand met een breed scala aandoeningen, zoals diabetes, verhoogde bloeddruk, hart- en vaatziekten, luchtwegaandoeningen en zelfs sommige soorten van kanker.
Waarom laten zoveel mensen het dan zover komen? Deze vraag is eigenlijk niet terecht, volgens dr. Karen Freijer, algemeen manager bij het partnerschap Overgewicht Nederland. “Nog steeds denken veel mensen, óók zorgprofessionals, bij obesitas en overgewicht: eigen schuld, dikke bult. Ga maar meer bewegen en gezonder eten – en dan is het zo over”, stelt Karen Freijer vast. “Dat stigma moet eraf. Obesitas is een chronische ziekte, staat ook als zodanig in de lijst International Classification of Diseases 11”.
Dus niet alleen leefstijlfactoren zijn een mogelijke oorzaak van overgewicht, maar ook medicijngebruik en psychische, hormonale of genetische factoren kunnen rol spelen. Net als zoiets eenvoudigs als te weinig slaap.
Daarnaast heeft onderzoekster Rachelle de Vries aangetoond dat ons brein is voorgeprogrammeerd om de locatie van calorierijk voedsel beter te onthouden dan caloriearm voedsel. Een uitstekende evolutionaire overlevingsstrategie, waarschijnlijk ontwikkeld toen de mens nog jager-verzamelaar was. De spil van deze strategie is de hypothalamus, die als belangrijkste taak heeft ervoor te zorgen dat we niet doodgaan van de honger. Helaas heeft dit hormoonkliertje met de grootte van een suikerklontje een voorkeur voor calorierijk voedsel en zal onze prefrontale cortex zijn beste beentje voor moeten zetten om de gevulde koek te vervangen door een appel.
De zorgprofessional zal dus eerst een goede diagnose moeten stellen wanneer hij een cliënt voor zich krijgt met overgewicht of obesitas. Alle factoren die hierbij een rol kunnen spelen, moeten overwogen worden. En dat kunnen ook problemen in het sociale domein (denk aan eenzaamheid, schulden, werkeloosheid) zijn.
(HH)
Bron: Obesitas behandelen begint met de erkenning als chronische ziekte; nieuwsbericht website WUR, 5 mei 2022.