Deze prikkelende kop stond enige tijd geleden in ‘Het Financieele Dagblad’ boven een interview met neurowetenschapper John Cryan. De Ierse John Cryan is een van de leidende experts op het gebied van de samenhang tussen microbioom, brein en psyche. Over deze materie heeft hij een boek gepubliceerd (‘The Psychobiotic Revolution’) waarin hij laat zien hoe het complexe systeem van het microbioom voortdurend communiceert met ons darmweefsel, ons immuunsysteem en ook met ons brein.
De darm en het immuunsysteem
Gezondheid begint in je buik. De miljarden bacteriën in je darmen, ook wel darmflora of microbiota genoemd, zorgen voor de spijsvertering en de stoelgang en spelen een belangrijke rol in ons immuunsysteem. Er zijn wel duizend verschillende soorten darmbacteriën: de good guys en de bad guys. Een juiste balans tussen deze twee is van essentieel belang. Welke verassende gevolgen een disbalans onder meer kan hebben, bleek recentelijk uit een onderzoek van het Erasmus MC. De wetenschappers constateerden dat een ongezonde darmflora de pijn en ontsteking bij knieartrose verergert.
De darm en de psyche
Als stressonderzoeker keek John Cryan in eerste instantie naar de invloed van stress op het immuunsysteem en hoe dit weer communiceert met het brein. Een onderzoek naar chronische darminfecties liet zien dat opmerkelijk veel patiënten als baby of jong kind stress hadden ondervonden. Onderzoek bij dieren heeft laten zien dat stress op jonge leeftijd de veelsoortigheid van de darmflora aanzienlijk reduceert. Blijkbaar verstoort stress het microbioom in de darm en heeft dit levenslange consequenties.
Zijn laatste onderzoek is vooral gericht op de invloed van microben op onze psychische gezondheid en hun onderliggende wisselwerking, waarbij de nervus vagus fungeert als de boodschapper.
Het groeiend aantal psychiatrische diagnoses kan volgens hem redelijkerwijs het gevolg zijn van verstoringen en vooral verarming van het microbioom. Oorzaken hiervan zijn onze leefstijl en voeding(spatroon), die de laatste vijftig jaar drastisch zijn gewijzigd. Tel daarbij op de enorme toename van antibiotica en de langdurige stress waaraan we blootstaan en het plaatje is compleet.
Een nieuwe kijk op de darm
De darmflora van volwassenen is zeer divers en belangrijk voor het algehele welzijn. Er zijn aanwijzingen dat de ontwikkeling van de darmflora van een baby al voor de geboorte een aanvang neemt maar pas na de geboorte in een sneltreinvaart gaat. Cryan zegt in zijn boek dat moeders al via het microbioom signalen voor de geestelijke ontwikkeling van hun kind doorgeven. Momenteel wordt er veel onderzoek gedaan of bepaalde kenmerken ook op een andere manier dan de genetische kunnen worden overgedragen op volgende generaties. Epigenetica staat dan wel in de belangstelling, maar de rol van het microbioom nog niet. En volgens Cryan speelt dit zeker een rol.
Over de aard en oorzaak van psychische aandoeningen weten we nog net zoveel als dertig jaar geleden. Wel weten we dat levenswijze, voeding en de omgeving waarin we leven belangrijke factoren zijn voor ons geestelijk welzijn. Dit inzicht wil Cryan een biologische onderbouwing geven door zijn psychobiotische uitgangspunt.
Zoals Cryan zelf zegt: ”Sommige onderzoekers beschouwen het microbioom als een orgaan. In mijn ogen is het zelfs nog iets veel groters. Want vergeet u niet: de bacteriën waren er eerst; wij kwamen pas veel later. Wij zijn geneigd ons voor te stellen dat de microben zich in ons lichaam gevestigd hebben. Maar in werkelijkheid is het precies omgekeerd: wij hebben ons gevestigd in hun wereld.”
(HH)
Bronnen: Grolle J: Hoe je voeding invloed heeft op je psyche; Het Financieele Dagblad 7 december 2019. Boer CG: Intestinal microbiome composition and its relation to joint pain and inflammation; Nature Communications 10(1):4881, 2019.