De lente is begonnen en we krijgen weer zin om maar buiten te gaan: lekker wandelen in bos of duinen, werken in de tuin of sporten. Lente betekent ook dat het tekenseizoen weer begint en dat het belangrijk wordt om alert te zijn op een tekenbeet. In Nederland is minstens 20% van de tekenpopulatie besmet met de Borrelia burgdorferi-bacterie die de ziekte van Lyme kan veroorzaken.
Historie
De Schotse bioloog John Walker gaf in 1764 als eerste een beschrijving van de ziekteverschijnselen en de mogelijke relatie met teken. De eerste melding van erythema migrans (rode uitbreidende ring- of vlekvormige uitslag, het eerste teken van de ziekte van Lyme) door de Zweedse dermatoloog Arvid Afzelius stamt reeds uit 1910. Twee Franse artsen beschreven in 1922 een verlamming die door een tekenbeet was veroorzaakt.
De ziekte van Lyme dankt zijn naam aan het stadje Old Lyme (Connecticut, V.S.) waar in 1975 een epidemie uitbrak van gewrichtsaandoeningen onder jonge mensen. Onderzoekers van de Yale universiteit ontdekten toen dat het om dezelfde ziekte ging als de in Europa door teken overgebrachte aandoening.
Tekenbeet in cijfers
Jaarlijks worden in Nederland ruim 1 miljoen mensen door een teek gebeten. De helft van deze beten wordt opgelopen in de maanden juni en juli. Bij zo’n 25.000 mensen (ca. 2%) leidt de tekenbeet tot de ziekte van Lyme. Van deze groep houden 1.000 tot 2.500 mensen langdurige klachten. De grootste tekenbeetdichtheid (op basis van meldingen bij Tekenbeet.nl) is in het midden van het land (zie figuur).
Ruim 20% van tekenbeten wordt opgelopen in stedelijke gebieden (gemeenten waar de adressendichtheid hoog is). Vooral in stadsparken of bossen en in de eigen tuin worden mensen gebeten door teken. Wel is het zo dat teken in stedelijke gebieden iets minder vaak de Borellia-bacterie bij zich dragen (1 op de 6-7 teken) dan in buitengebieden (1 op de 5 teken). Overigens zijn er lokaal grote verschillen: op de ene plaats is de helft van de teken besmet, op andere bijna geen.
Het grote aantal tekenbeten zorgt ook voor extra drukte bij zorgverleners. In 2009 meldden zich 93.000 patiënten met een tekenbeet en in 2014 hebben huisartsen bij circa 23.500 mensen zgn. erythema migrans vastgesteld. Daarnaast werd bij ongeveer 1.400 mensen de ziekte van Lyme vastgesteld op basis van andere klachten.
Onderzoek
Inmiddels weten we, onder andere via genetisch onderzoek, dat de Borrelia-familie al zeker 60 miljoen jaar oud is. Blijft de vraag waarom heden ten dage zoveel mensen daadwerkelijk de ziekte van Lyme krijgen na een beet van een (besmette) teek. Wist u overigens dat teken nog andere potentieel ziekteverwekkende parasieten, virussen en bacteriën bij zich dragen?
Over de hele wereld wordt daarom intensief onderzoek gedaan op het gebied van diagnostiek, testmogelijkheden en behandelmethoden van de ziekte van Lyme. En wordt gekeken hoe we besmettingsrisico’s kunnen beperken. Nieuw onderzoek richt zich op de versterking van ons eigen afweersysteem om de Borrelia-bacterie in toom te houden.
Bronnen: Website tekenradar.nl, geraadpleegd 03-2018; Website rivm.nl, geraadpleegd 03-2018; Website volksgezondheidenzorg.info, geraadpleegd 03-2018; Website tekenbeetziekten.nl, geraadpleegd 03-2018.