Appelazijn

Appelazijn wordt gemaakt van gefermenteerd appelsap. Daartoe worden appels vermalen tot een mengsel van sap en pulp, waaraan vervolgens gist en suikers worden toegevoegd om het fermentatieproces op gang te helpen. De gist zet de suikers om in alcohol en deze wordt door Acetobacter bacteriën geoxideerd tot azijnzuur. Het azijnzuur en het van nature in appels aanwezige malonzuur (appelzuur) geven de appelazijn zijn zure smaak en zuurgraad. Net als appelsap bevat appelazijn geringe hoeveelheden kalium, magnesium, calcium, natrium en fosfor.

Serumlipiden
In dieronderzoeken is een gunstig effect van appelazijn op het serumlipidenprofiel gevonden. Bij ratten die naast een cholesterolrijke voeding appelazijn kregen werd een verlaging van de triglyceriden- en VLDL-waarden maar een verhoging van totaalcholesterol en HDL- en LDL-cholesterol waargenomen in vergelijking met dieren die geen appelazijn kregen. De cholesterolrijke voeding leidde tot leververvetting (steatose), maar bij de dieren die tevens appelazijn kregen was de steatose significant minder.
In een ander dieronderzoek met muizen bleek appelazijn erytrocyten, lever en nieren te beschermen tegen oxidatieschade en de serumlipidenwaarden te verlagen bij muizen op een cholesterolrijke voeding. Volgens de onderzoekers duidt dit erop dat appelazijn oxidatieve stress kan tegengaan, lipide peroxidatie kan remmen en de hoeveelheid antioxidant vitamines en enzymen kan verhogen.
Een groep Iraanse wetenschappers heeft het effect van appelazijn bij mensen met hyperlipidemie onderzocht. Aan het onderzoek namen 14 mannen (leeftijd 25-59 jaar) en 5 vrouwen (leeftijd 39-46 jaar) met hyperlipidemie deel. Nadat hun waarden van bloedvetten waren vastgesteld kregen de deelnemers gedurende 8 weken tweemaal daags 30 ml appelazijn plus het verzoek niets te veranderen aan hun eet- en bewegingspatroon. Op gezette tijden en aan het eind van de suppletieperiode werden bloedmonsters genomen. Na 8 weken was er sprake van een significante afname van het totaalcholesterol, zowel bij de mannen als bij de vrouwen. De triglyceridewaarden waren verlaagd (alleen bij de vrouwen significant), evenals de LDL-waarden (alleen bij de mannen significant). De HDL-waarden waren min of meer gelijk gebleven (mannen) of iets gestegen (vrouwen). De onderzoekers bevelen appelazijn aan als een eenvoudige en kostenefficiënte behandeling van hyperlipidemie.

Bloedsuikerspiegel
Azijnzuur, dus ook appelazijn, blijkt een gunstig effect op de bloedsuikerspiegel en insulinerespons te kunnen hebben. In een Zweeds onderzoek kregen 12 gezonde vrijwilligers een portie witbrood met 50 g koolhydraten, plus een hoeveelheid azijn (18, 23 of 28 mmol azijnzuur) als ontbijt. Een portie brood zonder azijn fungeerde als referentiemaaltijd. In de eerste twee uur na het ontbijt werd op verschillende tijdstippen bloed afgenomen om het suiker- en insulinegehalte te meten. De deelnemers gaven zelf de mate van verzadiging aan op een schaal.
Uit de resultaten kwam een duidelijke, omgekeerde dosis-respons relatie na 30 minuten voor bloedsuiker en seruminsuline naar voren: hoe hoger het gehalte azijnzuur, des te lager de bloedsuiker- en insulinerespons. De mate van verzadiging hield rechtstreeks verband met het gehalte azijnzuur. In vergelijking met de referentiemaaltijd gaf het hoogste azijnzuurgehalte een significante verlaging van de bloedsuikerrespons na 30 en 45 minuten, een verlaging van de insulinerespons na 15 en 30 minuten en een hogere score wat betreft verzadiging na 30, 90 en 120 minuten na het ontbijt. Ook de lagere gehaltes azijnzuur verlaagden de insuline- en bloedsuikerrespons significant na respectievelijk 15 en 30 minuten.
In een Amerikaans onderzoek met type II-diabetespatiënten en gezonde deelnemers bleek een kleine hoeveelheid azijn (10 g, 2 eetlepels) tijdens de maaltijd postprandiale glycemie met 20% te verminderen. Overigens werd dit effect alleen gezien bij consumptie van complexe koolhydraten en niet bij consumptie van monosacchariden.
Uit een kleinschalig onderzoek is naar voren gekomen dat appelazijnsuppletie voor het slapen gaan de nuchtere glucosewaarden van de volgende morgen kan verlagen bij patiënten met type II-diabetes.
Uit ander onderzoek blijkt dat appelazijn ook de postprandiale insulinegevoeligheid na een koolhydraatrijke maaltijd kan verbeteren bij mensen met insulineresistentie of type II-diabetes.
Bovendien kan azijnzuur het risico op het ontwikkelen van type II-diabetes aanzienlijk verlagen, zo blijkt uit een onderzoek van de Arizona State University. Gedurende 12 weken kregen 14 volwassenen met een verhoogd risico op type II-diabetes tweemaal daags een azijndrank met 750 mg azijnzuur of een placebopil met 40 mg azijnzuur. Na afloop van de interventie was het nuchter glucose in de behandelgroep met gemiddeld 0,91 mmol/l gedaald. De veranderingen in de waarden van insuline, HbA1c en bloedsuiker 2 uur na de maaltijd waren vergelijkbaar in beide groepen. De onderzoekers vermoeden dat azijnzuur invloed heeft op de vertering van koolhydraten en een antiglycemisch effect heeft bij mensen met een verhoogd risico op type II-diabetes.

Overgewicht
Enkele dieronderzoeken hebben een gunstig effect van appelazijn/azijnzuur bij obesitas laten zien. In een recent Algerijns onderzoek werden 18 Wistar ratten verdeeld in drie groepen: een groep kreeg een standaardvoeding en de twee andere kregen een vetrijk dieet gedurende 30 dagen. Een van deze twee groepen kreeg bovendien dagelijks een dosis appelazijn (7 ml/kg).
Bij de ratten die naast de vetrijke voeding appelazijn kregen werd een significante afname in lichaamsgewicht en voedselinname vastgesteld in vergelijking met de groep ratten die uitsluitend vetrijk voedsel kregen. Suppletie met appelazijn zorgde voor een significante afname van de BMI, de borst- en buikomvang en de serumwaarden glucose (27%). Daarnaast verbeterde appelazijn het serumlipidenprofiel: een afname van totaalcholesterol (34%), triglyceriden (51%), LDL-cholesterol (59%), VLDL (50%) en totaal lipiden (45%) en een toename van HDL-cholesterol (39%). Volgens de wetenschappers blijkt uit dit onderzoek dat suppletie met appelazijn metabole verstoringen als gevolg van een vetrijk dieet kan tegengaan. Appelazijn blijkt een verzadigend, antihyperlipidemisch en hypoglycemisch effect te hebben en lijkt het risico op atherosclerose te verminderen.
In een eerder onderzoek uit 2015 was al vastgesteld dat azijnzuur bij ratten met type II-diabetes bescherming biedt tegen obesitas en ophoping van buikvet en vet in de lever. Japanse onderzoekers vonden bij muizen op een vetrijk dieet dat azijnzuur voor 10% minder toename van lichaamsvet zorgde in vergelijking met muizen die geen azijnzuur kregen. Volgens hen zou azijnzuur de opslag van lichaamsvet voorkomen door het activeren van genen die betrokken zijn bij de afbraak van vetten.
Dezelfde wetenschappers hebben het effect van azijnzuur bij de mens onderzocht. Gedurende 12 weken kregen 175 volwassenen Japanners met overgewicht (BMI 25-30) dagelijks 500 ml van een drank met 15 ml (750 mg azijnzuur), 30 ml (1.500 mg azijnzuur) of geen azijn. Aan het eind van de interventieperiode werd bij de groepen die drank met azijn hadden gekregen een significant grotere afname van lichaamsgewicht, BMI, serumlipidenwaarden en abdominaal vet vastgesteld dan in de groep die drank zonder azijn had gekregen. De onderzoekers concluderen dat dagelijkse inname van azijn zinvol zou kunnen zijn voor de preventie van metabool syndroom door het verminderen van overgewicht.

Ten slotte zijn er aanwijzingen dat azijnzuur een gunstig effect zou kunnen hebben op de bloeddruk. In een Japans onderzoek kregen spontaan hypertensieve ratten (SHR) gedurende langere tijd azijnzuur toegediend. Het resultaat was een significant lagere bloeddruk en renine activiteit (en als gevolg daarvan een afname van het bloeddruk verhogende hormoon angiotensine II).

(WD)

Bronnen

Apple cider vinegar; website Natural Medicines. Geraadpleegd 5-2016.
Basic Report Cider vinegar; USDA National Nutrient Database for Standard Reference. Geraadpleegd 5-2016.
Beheshti Z et al.: Influence of apple cider vinegar on blood lipids; Life Science Journal 9(4):2431-2440, 2012.
Budak NH et al.: Effects of apple cider vinegars produced with different techniques on blood lipids in high-cholesterol-fed rats; Journal of Agricultural and Food Chemistry 59(12):6638-6644, 2011.
Nazıroğlu M et al.: Apple cider vinegar modulates serum lipid profile, erythrocyte, kidney, and liver membrane oxidative stress in ovariectomized mice fed high cholesterol; Journal of Membrane Biology 247(8):667-673, 2014.
Ostman E et al.: Vinegar supplementation lowers glucose and insulin responses and increases satiety after a bread meal in healthy subjects; European Journal of Clinical Nutrition 59(9):983-988, 2005.
Johnston CS et al.: Examination of the antiglycemic properties of vinegar in healthy adults; Annals of Nutrition & Metabolism 56(1):74-79, 2010.
White AM, Johnston CS: Vinegar ingestion at bedtime moderates waking glucose concentrations in adults with well-controlled type 2 diabetes; Diabetes Care 30(11):2814-2815, 2007.
Johnston CS, Quagliano S, White S: Vinegar ingestion at mealtime reduced fasting blood glucose concentrations in healthy adults at risk for type 2 diabetes; Journal of Functional Foods 5(4):2007-2011, 2013.
Johnston CS, Kim CM, Buller AJ: Vinegar improves insulin sensitivity to a high-carbohydrate meal in subjects with insulin resistance or type 2 diabetes (letter); Diabetes Care 27(1):281-282, 2004.
Kondo S et al.: Antihypertensive effects of acetic acid and vinegar on spontaneously hypertensive rats; Bioscience, Biotechnology and Biochemistry 65(12):2690-2694, 2001.
Kondo T et al.: Acetic acid upregulates the expression of genes for fatty acid oxidation enzymes in liver to suppress body fat accumulation; Journal of Agricultural and Food Chemistry 57(13):5982-5986, 2009.
Kondo T et al.: Vinegar intake reduces body weight, body fat mass and serum triglyceride levels in obese Japanese subjects; Bioscience, Biotechnology and Biochemistry 73(8):1837-1843, 2009.
Yamashita H: Biological Function of Acetic Acid- Improvement of Obesity and Glucose Tolerance by Acetic Acid in Type 2 Diabetic Rats; Critical Reviews in Food Science and Nutrition, juli 2015 [Epub ahead of print].
Bouderbala H et al.: Anti-obesogenic effect of apple cider vinegar in rats subjected to a high fat diet; Annales de cardiologie et d’angéiologie pii: S0003-3928(16)30295-5, mei 2016 [Epub ahead of print].

< Terug