50-plussers
Met het klimmen der jaren gaan allerlei processen in het lichaam minder efficiënt verlopen. Deze normale biologische veroudering is onder meer een gevolg van geleidelijke veranderingen in het DNA en kan gepaard gaan met osteoporose, afname van spiermassa, gewrichtsproblemen, problemen met de spijsvertering en achteruitgang van het gezichtsvermogen en het gehoor. In de hersenen treedt verlies van neuronen op, dat zich vaak uit in verminderd cognitief functioneren.
Ook in deze levensfase is verbetering van de nutriëntenstatus door gebruik van een goede multi zeer aan te bevelen. De Rotterdam Elderly Study is een omvangrijke prospectieve cohortstudie van het Erasmus MC in de Rotterdamse wijk Ommoord, waaraan vanaf de start in 1990 tot 2008 zo’n 15.000 mensen van 45 jaar en ouder hun medewerking hebben verleend. In de afgelopen jaren zijn meerdere publicaties in het kader van deze studie verschenen die vaak opmerkelijke relaties tussen nutriënteninname en bepaalde aandoeningen bij ouderen laten zien:
- Een vitamine B12-tekort (en in mindere mate hyperhomocysteïnemie of een tekort aan foliumzuur) wordt in verband gebracht met depressieve klachten.
- Een goede voorziening met vitamine K2 verkleint de kans op overlijden aan hart- en vaatziekten, op voortijdig overlijden door andere oorzaken en op ernstige verkalking van de aorta. Deze uitkomsten werden niet gevonden voor vitamine K1. De onderzoekers concluderen dat een adequate inname van vitamine K2 belangrijk is in de preventie van hart- en vaatziekten.
- Een goede voorziening met vitamine B6 kan het risico op de ziekte van Parkinson verkleinen, zeker bij rokers.
- In een groep van 5.304 personen van 55 jaar en ouder bleken degenen met een hoge inname van vitamine B2 en B6 een hogere botmineraaldichtheid (BMD) van het heupgewricht te hebben. Verder hadden degenen in het hoogste kwartiel van inname van vitamine B6 een aanzienlijk kleinere kans op botbreuken, ongeacht de BMD, dan degenen met een lagere inname.
- Van een groep van 1.248 ouderen (728 vrouwen en 520 mannen) werden de vitamine D-inname, de 25(OH)D-serumspiegels en de BMD vastgesteld. Na een gemiddelde follow-up periode van 6,5 jaar werd de incidentie en progressie van middels röntgenfotografie vastgestelde artrose van de knie in kaart gebracht. De gemiddelde vitamine D-inname bij aanvang bedroeg 64 IE/dag en de gemiddelde 25(OH)D-spiegel bedroeg 66 nmol/l. Een geringe inname van vitamine D verhoogt het risico op voortschrijden van artrose. Vooral bij personen met een lage BMD is de vitamine D-status van invloed op de incidentie en progressie van knie-artrose. Volgens de onderzoekers is een goede vitamine D-status van groot belang voor ouderen om het ontstaan of verergering van knie-artrose te voorkomen.
- Hogere 25(OH)D-spiegels bij ouderen worden in verband gebracht met het minder voorkomen van metabool syndroom en vooral met gunstigere waarden voor HDL-cholesterol, triglyceriden, bloedglucose en tailleomvang.
Valpreventie
Multi’s zorgen niet alleen voor een goede aanvulling van micronutriënten, ze beschikken ook over specifieke gezondheidsvoordelen. In een meta-analyse hebben wetenschappers uit Zwitserland en de VS gekeken naar de effectiviteit van vitamine D in relatie tot valpreventie bij ouderen. In de analyse werden uitsluitend dubbelblind gerandomiseerde onderzoeken met ouderen (65 jaar en ouder) die orale vitamine D-suppletie kregen meegenomen. Vitamine D-suppletie in een dosering van 700-1000 IE per dag blijkt het risico op vallen met 19% te verminderen. Lagere doseringen hebben waarschijnlijk geen effect.
De European Food Safety Authority (EFSA) heeft ook een positief oordeel geveld over dagelijkse suppletie met vitamine D om het risico op vallen door spierzwakte en houdingsinstabiliteit te verminderen.
Mentale gezondheid
Wetenschappers verbonden aan de universiteit van de Verenigde Arabische Emiraten hebben onderzocht in hoeverre het gebruik van een multi van invloed kan zijn op de mentale gezondheid van ouderen. Daartoe kregen 225 ouderen die met een acute aandoening in het ziekenhuis waren opgenomen gedurende zes weken naast de gebruikelijke ziekenhuismaaltijden ofwel een multi ofwel een placebo. Bij de patiënten die een multi kregen, stegen de folaatwaarden in rode bloedcellen en de plasmaconcentraties vitamine B12, terwijl deze in de placebogroep juist daalden. Na zes maanden waren er ook significante verschillen wat betreft symptomen van depressie tussen de patiënten uit de multi-groep en de patiënten uit de placebogroep. Volgens de onderzoekers zorgt het gebruik van een multi voor minder symptomen van depressie bij oudere ziekenhuispatiënten, ongeacht de ernst van de aanvankelijke depressie (variërend van geen depressie tot ernstige depressie).
Uit een onderzoek onder Zweedse mannen en vrouwen (leeftijd van 45-70 jaar) blijkt dat het gebruik van een multi de kans op een hartinfarct kan verkleinen. Voor mannen in de multi-groep was het risico 21% lager en voor vrouwen was de kans zelfs 34% kleiner.
Binnen de Physician’s Health Study II, een grootschalig onderzoeksproject met 14.641 Amerikaanse mannelijke artsen van 50 jaar en ouder, is onderzocht of langdurig gebruik van een multi van invloed zou kunnen zijn op de incidentie van cataract of leeftijdsgebonden maculadegeneratie (AMD). Gedurende de behandel- en follow-up periode werden 1.817 gevallen van cataract en 281 gevallen van AMD vastgesteld. Artsen die dagelijks een multi namen hadden een bescheiden maar significant kleinere kans (-9%) op cataract dan de placebogebruikers. Voor AMD werd geen verschil gevonden.
(WD)
Bronnen
- Tiemeier H et al.: Vitamin B12, folate, and homocysteine in depression: the Rotterdam Study; American Journal of Psychiatry 159(12):2099-2101, 2002.
- Geleijnse JM et al.: Dietary intake of menaquinone is associated with a reduced risk of coronary heart disease: the Rotterdam Study; Journal of Nutrition 134(11):3100-3105, 2004.
- de Lau LM et al.: Dietary folate, vitamin B12, and vitamin B6 and the risk of Parkinson disease; Neurology 67(2):315-318, 2006.
- Yazdanpanah N et al.: Effect of dietary B vitamins on BMD and risk of fracture in elderly men and women: the Rotterdam study; Bone 41(6):987-994, 2007.
- Bergink AP et al.: Vitamin D status, bone mineral density, and the development of radiographic osteoarthritis of the knee: The Rotterdam Study; Journal of Clinical Rheumatology 15(5):230-237, 2009.
- Vitezova A et al.: Vitamin D status and metabolic syndrome in the elderly: the Rotterdam Study; European Journal of Endocrinology 172(3):327-335, 2015.
- Bischoff-Ferrari HA et al.: Fall prevention with supplemental and active forms of vitamin D: a meta-analysis of randomised controlled trials; British Medical Journal 339:b3692, 2009.
- Bonar A: EFSA backs vitamin D for reduced risk of falling in elderly; NutraIngredients, 26-11-2014.
- Christen WG et al.: Effects of multivitamin supplement on cataract and age-related macular degeneration in a randomized trial of male physicians; Ophthalmology 121(2):525-534, 2014.
- Gariballa S, Forster S: Effects of dietary supplements on depressive symptoms in older patients: a randomised double-blind placebo-controlled trial; Clinical Nutrition 26(5):545-551, 2007.