Kaardebol

De grote kaardebol (Dipsacus sylvestris, synoniem Dipsacus fullonum) is een distelachtige plant die oorspronkelijk uit Noordwest-Afrika (Maghreb), Voor-Azië en Europa komt, maar tegenwoordig overal in de gematigde streken voorkomt. Ondanks zijn voorkomen behoort de plant niet tot de distelachtigen maar tot de familie van de Dipsacaceae (kaardebol), samen met onder andere Dipsacus pilosus (kleine kaardebol), Dipsacus laciniatus (slipbladkaardebol) en Dipsacus asperoides.
De wortel van de plant wordt al eeuwenlang gebruikt in de traditionele Chinese Geneeskunde. Xu Duan (‘herstel wat kapot is’), zoals het wortelextract in het Chinees wordt genoemd, wordt gezien als hét middel voor het verzorgen en ondersteunen van de nieren en de lever, het bevorderen van de bloedsomloop, het verhelpen van verstoppingen en voor het herstel van botten en gewrichten. Daarnaast werkt kaardebol volgens de overlevering urine-, gal- en zweetdrijvend, ontslakt en bevordert de spijsvertering. Hildegard von Bingen (1098-1179) beschrijft in haar ‘Buch von den Pflanzen’ onder meer de gif uitdrijvende werking van kaardebol.
In de moderne Chinese kruidengeneeskunde wordt kaardebol vooral ingezet ter verbetering van het immuunsysteem, om uteruscontracties te verminderen (ter voorkoming van een miskraam) en de baarmoeder te versterken, ter preventie van osteoporose, om het herstel van fracturen te bevorderen, ter bestrijding van pneumokokken en bij de behandeling van Trichomoniasis. In een Chinese review met een overzicht van de bestanddelen van de diverse Dipsacaceae-rassen en hun biologische activiteit worden ook nog het vermogen om HIV-1 reverse-transcriptase te remmen en anticarcinogene, celbeschermende en pijnstillende eigenschappen genoemd.
De belangrijkste actieve bestanddelen van het wortelextract van de kaardebol zijn iridoïden, saponinen, bitterstoffen, koffiezuurderivaten en glycosiden. Iridoïden zijn vooral bekend vanwege hun krachtige ontstekingsremmende effecten. Saponinen beschikken over antimicrobiële en weerstand verhogende eigenschappen. De bitterstoffen in kaardebol bevorderen de eetlust en spijsvertering, hebben een gunstige invloed op de lever en werken mogelijk antimicrobieel, ontstekingsremmend, ontkrampend en koortswerend. Koffiezuurderivaten zijn krachtige antioxidanten met een immuunversterkende en ontstekingsremmende activiteit. Een bepaald glycoside, scabioside, wordt in diverse publicaties genoemd als bestanddeel van kaardebol, maar over de specifieke eigenschappen is niets bekend.
Overigens zijn alleen kaardebol-wortels die na het eerste groeiseizoen zijn geoogst geschikt voor therapeutische toepassingen. Wortels die langer doorgroeien verliezen namelijk hun medicinale kracht.

Ziekte van Alzheimer
Chinese wetenschappers hebben een interessante studie uitgevoerd naar een mogelijk gunstig effect van kaardebol extract bij de ziekte van Alzheimer. Aluminium wordt door veel wetenschappers gezien als een risicofactor voor het ontstaan van Alzheimer. Overmatige blootstelling aan aluminium vermindert de neurocognitieve functie bij dier en mens en leidt tot een verhoogde aanwezigheid van de peptide bèta-amyloïd in de hippocampus. Bèta-amyloïd is een eiwitfragment van APP (Amyloid Precursor Protein; speelt een belangrijke rol bij de groei en reparatie van zenuwcellen), dat zich voornamelijk in de uiteinden (synapsen) van zenuwen bevindt. Bij een onjuiste afbraak van bèta-amyloïd ontstaan onoplosbare complexen, de amyloïde plaques, die schade toebrengen aan zenuwen en als een oorzaak van de ziekte van Alzheimer worden gezien.
In de studie kregen ratten 0,3% aluminiumchloride toegevoegd aan hun drinkwater. Na 90 dagen waren het cognitief vermogen en geheugen sterk verminderd (> 80%) en was het aantal immunoreactieve cellen tegen bèta-amyloïd in de hippocampus sterk toegenomen (123%). Vervolgens kregen de dieren tot 5 maanden nadien een kaardebol extract (4 mg/kg), vitamine E (40 mg/kg) als controle of een placebo. Zowel vitamine E als kaardebol verminderden significant de mentale achteruitgang en de verhoogde immunoreactiviteit tegen bèta-amyloïd in de hippocampus. Na verloop van tijd namen de gunstige effecten van kaardebol nog verder toe. Dit gold niet voor vitamine E.
Uit meer recente publicaties komt naar voren dat de stapeling van bèta-amyloïd in de hersenen, wat de ziekte van Alzheimer veroorzaakt, ook wel eens het gevolg zou kunnen zijn van een ontregeling van het aangeboren immuunsysteem in de hersenen als gevolg van microbiële stimuli. Amerikaanse en Australische wetenschappers hebben vastgesteld dat bèta-amyloïd een antimicrobiële peptide is en in Alzheimer-modellen van celculturen, muizen en rondwormen bescherming biedt tegen bacteriële en schimmelinfecties. Stimulering van het aangeboren immuunsysteem in het centraal zenuwstelsel zorgt in eerste instantie voor de aanmaak van bèta-amyloïd en vervolgens voor de bèta-amyloïd cascade die leidt tot de stapeling van bèta-amyloïd en de vorming van plaques. Zo kan een aanhoudende laaggradige ontsteking in het centraal zenuwstelsel zorgen voor een chronische activering van het aangeboren immuunsysteem. In meerdere studies is gevonden dat het centraal zenuwstelsel van Alzheimerpatiënten is geïnfecteerd met pathogenen, waaronder Herpes simplex, Chlamydia pneumoniae, Helicobacter pylori of Borrelia burgdorferi, de spirocheet die de ziekte van Lyme veroorzaakt.
Blootstelling van gliacellen en neuronen aan Borrelia burgdorferi-spirocheten of hun ontstekingsbevorderende lipopolysacchariden leidde na 2-8 weken inderdaad tot morfologische veranderingen, overeenkomend met de bèta-amyloïd plaques in de hersenen van Alzheimerpatiënten. Tevens werden verhoogde waarden van bèta-amyloïd precursor proteïne en hypergefosforyleerd tau-eiwit (leidt tot de vorming van neurofibrillaire tangles, vezelkluwens die kenmerkend zijn voor de ziekte van Alzheimer) gevonden.

Ziekte van Lyme
In een Duits in-vitro onderzoek bleken bepaalde extracten van de kaardebol-wortel de groei van Borrelia burgdorferi-bacteriën even effectief te remmen als het antibioticum amoxilline.
Uit de hierboven beschreven onderzoeken kan worden afgeleid dat kaardebol bij de ziekte van Lyme zowel de Borrelia-bacterie zelf als de schadelijke bijproducten in het centraal zenuwstelsel van een ontregelde afweerreactie tegen Borrelia aanpakt.
De toepassing van kaardebol-extracten bij Lyme is verder ook gebaseerd op empirisch bewijs. Diverse deskundigen op het gebied van de ziekte van Lyme adviseren kaardebol als onderdeel van een vaak veelomvattend behandelprotocol.
Volgens kruidendeskundige Matthew Wood behelst de werking van kaardebol bij de ziekte van Lyme niet zozeer het doden van de Borrelia maar het veranderen van het lichaamsmilieu. Daardoor worden de bacteriën gedwongen hun schuilplaatsen in lichaamsweefsels, waar ze verborgen voor het immuunsysteem en buiten bereik van onder andere antibiotica zijn, te verlaten en komen ze in de bloedsomloop waar het lichaam ze onschadelijk kan maken.
Daarnaast maken ook andere eigenschappen, zoals ondersteuning van de nieren en de lever en de ontgiftende werking kaardebol tot een belangrijk therapeuticum in de complementaire behandeling van de ziekte van Lyme.

Uit enkele in-vitro studies en onderzoeken met dieren blijkt ten slotte dat kaardebol ook een gunstig effect kan hebben op botgroei, botdichtheid en ontstekingsprocessen in de botten.

(WD)

Bronnen

  • Wikipedia (nl): Grote Kaardebol. Geraadpleegd 5-2018.
  • Dipsacus sp./Kaardebol soorten; website kruidwis, geraadpleegd 5-2018.
  • Storl W-D: De ziekte van Lyme (2e druk); Uitgeverij AnkhHermes, 2013. ISBN-13 9789020206630.
  • Russo D: Lyme Borreliose – Komplementäre Wege zur Behandlung; Universität Zürich, Ethnobotanik und Ethnomedizin, 2008.
  • Pollard J: A look in to the healing of Lyme Disease, Lyme borreliosis with the help of Dipsacus fullonum/sativus; Universität Zürich, Ethnobotanik und Ethnomedizin, 2016.
  • Zhao YM, Shi YP: Phytochemicals and biological activities of Dipsacus species; Chemistry and Biodiversity 8(3):414-430, 2011.
  • Tomljenovic L: Aluminum and Alzheimer’s disease: after a century of controversy, is there a plausible link?; Journal of Alzheimers Disease 23(4):567-598, 2011.
  • Zhang ZJ et al.: The herbal medicine Dipsacus asper wall extract reduces the cognitive deficits and overexpression of beta-amyloid protein induced by aluminum exposure; Life Sciences 73(19):2443-2454, 2003.
  • Kumar DK et al.: Amyloid-β peptide protects against microbial infection in mouse and worm models of Alzheimer’s disease; Science Translational Medicine 8(340):340ra72, 2016.
  • Soscia SJ et al.: The Alzheimer’s disease-associated amyloid beta-protein is an antimicrobial peptide; PLoS One 5(3):e9505, 2010.
  • Miklossy J et al.: Beta-amyloid deposition and Alzheimer’s type changes induced by Borrelia spirochetes; Neurobiology of Aging 27(2):228-236, 2006.
  • Liebold T, Straubinger RK, Rauwald HW: Growth inhibiting activity of lipophilic extracts from Dipsacus sylvestris Huds. roots against Borrelia burgdorferi s.s. in vitro; Pharmazie 66(8):628-630, 2011.
  • Matthew Wood tells how teasel works; Lyme Disease Research Database, geraadpleegd 5-2018.
  • Wong RW, Rabie AB, Hägg EU: The effect of crude extract from Radix Dipsaci on bone in mice; Phytotherapy Research 21(6):596-598, 2007.
  • Chang NJ et al: The effects of injectable calcium silicate-based composites with the Chinese herb on an osteogenic accelerator in vitro; Biomedical Materials 10(5):055004, 2015.
  • Kim BS et al.: Effects of the dichloromethane fraction of Dipsaci Radix on the osteoblastic differentiation of human alveolar bone marrow-derived mesenchymal stem cells; Bioscience Biotechnology and Biochemistry 75(1):13-19, 2011.
  • Chen L, Guo W-C: Dipsacus asperoides (Xue Duan) inhibits spinal cord injury-induced inflammatory responses in rats; Tropical Journal of Pharmaceutical Research 15(4):729-733, 2016.

 

< Terug