Kinderen en voedingssuppletie: vitaminen

Vitamine C
IJzerabsorptie
Voor kinderen in de groei is vitamine C van groot belang omdat deze vitamine onder meer nauw betrokken is bij de vorming van kraakbeen, spierweefsel, collageen en bloedvaten. Daarnaast bevordert vitamine C de opname van ijzer. In een Zwitsers onderzoek kregen 20 Jamaicaanse kinderen in de leeftijd van 6-7 jaar chocolademelk verrijkt met ijzer (6,3 mg per portie). Daarnaast kregen ze 25 mg of 50 mg vitamine C als ascorbinezuur of niets extra. De chocolademelk bevatte relatief veel bestanddelen die de ijzerabsorptie remmen (calcium, fytinezuur, polyfenolen). Zonder vitamine C bedroeg de gemiddelde ijzerabsorptie 1,6%, door toevoeging van 25 mg of 50 mg vitamine C steeg de gemiddelde absorptie tot respectievelijk 5,1% en 7,7%. Dezelfde groep wetenschappers vond in een volgende studie dat verhoging van het vitamine C-gehalte in een met ijzer verrijkt schoolontbijt de gemiddelde ijzerabsorptie bij Peruaanse kinderen significant deed toenemen van 5,1% tot 8,2%.

Verkoudheid
Uit een Cochrane-review komt naar voren dat preventief gebruik van vitamine C (200 mg/dag of meer) de duur van een verkoudheid bij kinderen met 14% kan verkorten. Ook de ernst van de symptomen neemt af. Een dagdosering van 1-2 g vitamine C zorgt voor een verkorting van 18%.

Hyperlipidemie
Kinderen met hyperlipidemie en daarmee samenhangende endotheeldysfunctie lopen een groot risico op atherosclerose of andere coronaire hartziekten op latere leeftijd. In een Amerikaanse studie is het effect van antioxidanten op de endotheelfunctie onderzocht. 15 kinderen met hyperlipidemie (familiaire hypercholesterolemie of familiaire gecombineerde hyperlipidemie) in de leeftijd van 9-20 jaar begonnen aan het onderzoek met een cholesterolverlagend dieet (calorieën uit vet ≤ 30%, verzadigd vet < 7%, cholesterol < 200 mg/dag) gedurende zes weken. In de volgende zes weken kregen de kinderen naast het dieet dagelijks ofwel 500 mg vitamine C plus 400 IE vitamine E ofwel een placebo. Daarna volgde een periode van zes weken wash-out met alleen het dieet en ten slotte een periode van zes weken crossover. Het dieet alleen had geen invloed op de endotheelfunctie, maar toevoeging van de antioxidanten zorgde voor herstel van de endotheelfunctie, zoals bleek uit een betere flow gemedieerde vasodilatatie van de armslagader. Volgens de onderzoekers realiseren vitamine C en E deze verbetering door het verhogen van de lokale beschikbaarheid van stikstofoxide en zouden daarmee de progressie van atherosclerose kunnen vertragen bij kinderen met een verhoogd risico.

Vitamine D
Astma
Een goede vitamine D-status bij kinderen is belangrijk voor de vatbaarheid voor allergieën, astma en luchtweginfecties op jonge leeftijd. In een Australisch onderzoek werden 147 kinderen met een verhoogd risico op deze aandoeningen (ten minste een ouder had een gediagnosticeerde geschiedenis van astma, hooikoorts of eczeem) vanaf de geboorte tien jaar lang gecontroleerd op plasmawaarden 25-hydroxy vitamine D (25(OH)D).
De onderzoekers vonden dat een vitamine D-tekort tijdens de eerste levensjaren een van de bepalende factoren is voor het risico op piepende ademhaling (wheezing) en/of astma in combinatie met allergie op 10-jarige leeftijd. Ze vonden ook verbanden tussen de duur van het vitamine D-tekort en de kans op astma en tussen lage vitamine D-waarden en allergische sensibilisatie op zeer jonge leeftijd (2 jaar).
Uit een Israëlische studie uit 2014 blijkt dat astmapatiënten met een vitamine D-tekort 25% meer kans hebben op acute aanvallen. Er werd echter geen verband gevonden tussen de vitamine D-status en de diagnose astma.
Dit verband werd wel gevonden in een onderzoek bij kinderen (jonger dan 16 jaar) in Qatar. Kinderen met astma hadden significant lagere vitamine D-waarden dan kinderen zonder astma. Bij 68,1% van de astmapatiëntjes werd een vitamine D-tekort vastgesteld en het percentage matig of ernstig tekort lag aanzienlijk hoger dan in de groep kinderen zonder astma. Ook een familiegeschiedenis van vitamine D-tekort en astma kwam vaker voor in de astma-groep.
In een Cochrane-review uit 2016 is onderzocht of vitamine D astma-aanvallen kan voorkomen en/of invloed heeft op astmasymptomen. Negen studies met in totaal 435 kinderen en 658 volwassenen werden bekeken. Vitamine D-suppletie blijkt de frequentie van astma-aanvallen waarbij corticosteroïden moeten worden toegediend te verminderen. Het gemiddelde aantal aanvallen per persoon per jaar daalde onder invloed van vitamine D van 0,44 maar 0,28. Vitamine D-suppletie halveerde tevens het risico op ziekenhuisbezoek vanwege een acute astma-aanval van 6 per 100 naar ongeveer 3 per 100. Vitamine D had weinig tot geen effect op de longfunctie of dagelijkse astmasymptomen.

Anemie
Uit recent Iraans onderzoek bij kinderen in de leeftijd van 9-12 jaar blijkt dat een vitamine D-tekort het risico op anemie aanzienlijk vergroot. Kinderen met een vitamine D-deficiëntie (25(OH)D < 25 nmol/l) bleken een bijna 3,5 x grotere kans op anemie te hebben dan kinderen met een betere vitamine D-status. Verder zagen de onderzoekers dat het risico op anemie al flink begon toe te nemen als de plasmawaarden 25(OH)D onder de 44 nmol/l uitkwamen.

Type I-diabetes
Finse onderzoekers hebben vastgesteld dat vitamine D het risico op type I-diabetes aanzienlijk kan verkleinen. Kinderen die in hun eerste levensjaar regelmatig 2.000 IE vitamine D per dag (de aanbevolen dagdosering in Finland in de jaren 1960) kregen, hadden een 78% kleinere kans op type I-diabetes voor hun 31e verjaardag dan kinderen die minder of geen vitamine D kregen. Daarentegen hadden kinderen die in hun eerste levensjaar tekenen van rachitis (een vitamine D-gebreksziekte) vertoonden een 3 x grotere kans op type I-diabetes dan kinderen bij wie geen rachitis werd vermoed.
Ook in een meta-analyse van acht studies werd voor vitamine D-suppletie op jonge leeftijd een risicovermindering, zij het bescheidener (-29%), gevonden op het ontstaan van type I-diabetes later in het leven.

Bedplassen
Bedplassen (enuresis nocturna) is in eerdere studies in verband gebracht met tekorten aan vitamine D en omega-3 vetzuren. Onderzoekers van de Shiraz University of Medical Sciences (Iran) hebben gekeken of suppletie van deze nutriënten een gunstig effect zou kunnen hebben. Daartoe werden 180 kinderen in de leeftijd van 7-15 jaar die leden aan bedplassen verdeeld in vier groepen. Drie groepen kregen suppletie (1.000 IE vitamine D, 1.000 mg omega-3 vetzuren, of 1.000 IE vitamine D plus 1.000 mg omega-3), de vierde een placebo. In de vitamine D-groep had 44,4% van de kinderen geen last meer van bedplassen, in de omega-3-groep 28,2% en in de vitamine D plus omega-3-groep 45%.
Tevens lijkt er een verband te bestaan tussen groeipijn en een vitamine D-tekort. Groeipijn is een zeurende pijn in de bovenbeenspieren of de scheenbenen waarvan de oorzaak niet bekend is. Vooral kinderen in de leeftijd van 4-8 jaar hebben er last van. Bij meisjes komt groeipijn iets vaker en eerder (2-11 jaar) voor dan bij jongens (2-13 jaar).
Van 100 Pakistaanse kinderen (leeftijd 5-12 jaar) met groeipijn werd onder andere de serumwaarde vitamine D3 gemeten. Slechts 6% bleek normale vitamine D-waarden (25(OH)D > 75 nmol/l) te hebben.

Vitamine B12
Vaak tekorten
Uit verschillende onderzoeken is naar voren gekomen dat kinderen vaker een vitamine B12-tekort hebben dan in het verleden werd aangenomen. Een vitamine B12-tekort bij heel jonge kinderen wordt vaak gezien bij moeders met een vegetarisch voedingspatroon of een onbehandelde pernicieuze anemie. Oudere kinderen met een voedingspatroon met weinig of geen dierlijke producten hebben een verhoogd risico op een vitamine B12-tekort.
Meestal gaat een vitamine B12-tekort bij kinderen gepaard met aspecifieke klachten, zoals een ontwikkelingsachterstand, prikkelbaarheid, algehele zwakte, neurologische problemen, gebrek aan eetlust en een afbuigende groeicurve. Tot de onderliggende mechanismen behoren mogelijk een vertraagde myelinisatie of demyelinisatie van zenuwen, een disbalans tussen neurotrofe en neurotoxische cytokinen en accumulatie van lactaat in de hersencellen. Suppletie met vitamine B12 laat snel een aanzienlijke vermindering van de klachten zien.

Infantiele spasmen
Ook infantiele spasmen (ook wel syndroom van West genoemd), een zeldzame vorm van epilepsie bij kinderen onder de 2 jaar, lijkt gerelateerd aan een vitamine B12-tekort. In een Indiaas onderzoek werden serumwaarden vitamine B12 van 40 kinderen met infantiele spasmen vergeleken met die van 40 kinderen met een algehele ontwikkelingsachterstand maar geen epileptische spasmen in het verleden (controlegroep). Kinderen met infantiele spasmen hadden gemiddeld lagere serumwaarden vitamine B12 (354,1 pg/ml) dan de kinderen in de controlegroep (466,7 pg/ml). Van de kinderen met infantiele spasmen had 35% een vitamine B12-deficiëntie (< 200 pg/ml) tegenover slechts 7,5% van de kinderen in de controlegroep.
In een casusverslag wordt een meisje beschreven die tot de leeftijd van 9 maanden een normale motorische en cognitieve ontwikkeling had doorgemaakt, maar vervolgens last kreeg van spasmen in nek, armen, benen en romp. Het syndroom van West werd vastgesteld en de baby kreeg ACTH toegediend. De spasmen verdwenen maar het meisje bleef apathisch en kon niet zitten zonder hulp. Uiteindelijk werd een vitamine B12-tekort vastgesteld. Dit was waarschijnlijk het gevolg van het feit dat de baby uitsluitend borstvoeding kreeg en de moeder geen dierlijke producten at. Ook bij de moeder werd een vitamine B12-tekort vastgesteld, dus kregen moeder en kind dagelijks 1 mg vitamine B12 intramusculair. Na tien dagen was het meisje meer alert, reageerde op prikkels en was haar EEG normaal. Vervolgens werd de dosis vitamine B12 teruggebracht tot 1 mg per maand gedurende drie maanden en de ACTH werd langzaam afgebouwd en gestopt na 12 weken. Toen het meisje 20 maanden oud was, had ze een voor haar leeftijd normaal ontwikkelings- en neurologisch profiel en had ze nooit meer spasmen gehad.

Spanningshoofdpijn
Turkse wetenschappers hebben in een onderzoek vastgesteld dat kinderen met spanningshoofdpijn significant lagere serumwaarden vitamine B12 hebben dan gezonde kinderen. Ook kwam vitamine B12-deficiëntie in de hoofdpijn-groep driemaal vaker voor dan in de groep met gezonde kinderen.

(WD)

– Mineralen

< Terug

Bronnen

  • Davidsson L et al.: Influence of ascorbic acid on iron absorption from an iron-fortified, chocolate-flavored milk drink in Jamaican children; American Journal of Clinical Nutrition 67(5):873-877, 1998.
  • Davidsson L et al.: Improving iron absorption from a Peruvian school breakfast meal by adding ascorbic acid or Na2EDTA; American Journal of Clinical Nutrition 73(2):283-287, 2001.
  • Hemilä H, Chalker E: Vitamin C for preventing and treating the common cold; Cochrane Database of Systematic Reviews 1:CD000980, 2013.
  • Engler MM et al.: Antioxidant vitamins C and E improve endothelial function in children with hyperlipidemia: Endothelial Assessment of Risk from Lipids in Youth (EARLY) Trial; Circulation 108(9):1059-1063, 2003.
  • Hollams EM et al.: Vitamin D over the first decade and susceptibility to childhood allergy and asthma; Journal of Allergy and Clinical Immunology 139(2):472-481.e9, 2017.
  • Confino-Cohen R et al.: Vitamin D, asthma prevalence and asthma exacerbations: a large adult population-based study; Allergy 69(12):1673-1680, 2014.
  • Bener A et al.: Vitamin D deficiency as a strong predictor of asthma in children; International Archives of Allergy and Immunology 157(2):168-175, 2012.
  • Martineau AR et al.: Vitamin D for the management of asthma; Cochrane Database of Systematic Reviews 9:CD011511, 2016.
  • Nikooyeh B, Neyestani TR: Poor vitamin D status increases the risk of anemia in school children: National Food and Nutrition Surveillance; Nutrition 47:69-74, 2018.
  • Hyppönen E: Intake of vitamin D and risk of type 1 diabetes: a birth-cohort study; Lancet 358(9292):1500-1503, 2001.
  • Dong JY: Vitamin D intake and risk of type 1 diabetes: a meta-analysis of observational studies; Nutrients 5(9):3551-3562, 2013.
  • Rahmani E et al.: Effect of vitamin D and omega-3 on nocturnal enuresis of 7-15-year-old children; Journal of Pediatric Urology 14(3):257.e1-257.e6, 2018.
  • Qamar S et al.: Vitamin D levels in children with growing pains; Journal of College of Physicians and Surgeons – Pakistan 21(5):284-287, 2011.
  • Rasmussen SA, Fernhoff PM, Scanlon KS: Vitamin B12 deficiency in children and adolescents; Journal of Pediatrics 138(1):10-17, 2001.
  • Dror DK, Allen LH: Effect of vitamin B12 deficiency on neurodevelopment in infants: current knowledge and possible mechanisms; Nutrition Reviews 66(5):250-255, 2008.
  • Meena MK et al.: Vitamin B12 Deficiency in Children With Infantile Spasms: A Case-Control Study; Journal of Child Neurology 33(12):767-771, 2018.
  • Erol I, Alehan F, Gümüs A: West syndrome in an infant with vitamin B12 deficiency in the absence of macrocytic anaemia; Developmental Medicine and Child Neurology 49(10):774-776, 2007.
  • Calik M et al.: The association between serum vitamin B12 deficiency and tension-type headache in Turkish children; Neurological Science 39(6):1009-1014, 2018.