Knoflook

Knoflook (Allium sativum L.) behoort evenals prei, bieslook en uien tot de lookfamilie (Allicaceae) en het geslacht look (Allium). Het bolgewas is vooral bekend als aromatische smaakmaker in de keuken, maar het wordt van oudsher ook toegepast als therapeuticum. De oude Egyptenaren gebruikten knoflook voor de behandeling van diarree en in de Griekse oudheid zetten de artsen Hippocrates en Galenus knoflook in voor de behandeling van darmklachten. In Europa en India werd het traditioneel gebruikt bij verkoudheid, hooikoorts en astma. In de Eerste Wereldoorlog werd knoflook gebruikt om wonden, zweren en abcessen van gewonde soldaten te verzorgen.
Knoflook bevat een groot aantal nutriënten: vitamine A, B1 en C, mineralen, waaronder germanium, ijzer, magnesium, selenium en zink, enzymen, vezels, aminozuren, zoals lysine, histidine, serine, tryptofaan en fenylalanine, en ten minste 33 verschillende zwavelverbindingen. Het zijn deze zwavelverbindingen die niet alleen verantwoordelijk zijn voor de sterke geur van knoflook maar tevens voor de therapeutische werking.

Een van de biologisch meest actieve componenten uit knoflook is allicine (diallylthiosulfinaat). Knoflook bevat zelf geen allicine, maar wel rijkelijk de precursor alliine (S-allycysteïnesulfoxide). Als knoflook wordt gekneusd of gehakt komt alliine in contact met het enzym allinase en wordt allicine gevormd. Allicine is een zeer vluchtige verbinding die snel wordt omgezet in een groot aantal actieve metabolieten.
Naast extracten van onbewerkte knoflook zijn er ook andere varianten, zoals extracten van zwarte knoflook en gerijpte knoflook. Zwarte knoflook is gefermenteerde verse knoflook. Door het fermentatieproces vermindert het gehalte aan alliine, maar neemt de hoeveelheid zwavelverbindingen toe. Door gesneden verse knoflook gedurende ten minste 18 maanden te bewaren in een 15-20% ethanoloplossing ontstaat gerijpte knoflook. Bij deze door wetenschappers ontwikkelde rijpingsmethode wordt knoflook gestabiliseerd en blijven tevens de heilzame eigenschappen behouden. Gerijpte knoflook bevat aanzienlijk minder allicine dan rauwe knoflook, maar heeft een veel krachtigere antioxidant en anti-inflammatoire werking doordat nieuwe zwavelverbindingen, zoals s-allylcysteïne, s-allylmercaptocysteïne en allixine, zijn gevormd.

In een vergelijkend in-vitro onderzoek is gekeken naar het verschil in antiglycatie en antioxidant capaciteit van verse knoflook en gefermenteerde knoflook. De vorming van glycatie-producten (eiwitten die onherstelbaar beschadigd zijn doordat er suikergroepen aan verankerd zijn), zoals Amadori-producten en AGEs (Advanced Glycation End products), en een verhoogde activiteit van vrije radicalen liggen ten grondslag aan het ontstaan van diabetescomplicaties en (vroegtijdige) verouderingsprocessen. AGEs worden gezien als een maat voor het risico op cardiovasculaire aandoeningen. Gerijpte knoflook remde de vorming van AGEs met 56,4% en verse knoflook met 33,5%. Bovendien had gerijpte knoflook een hoger gehalte aan fenolen (129 mg/g) dan verse knoflook (56 mg/g).
In humaan onderzoek blijkt gerijpte knoflook wél, maar verse knoflook niet de lipide peroxidatie en oxidatieve stress te kunnen verminderen bij mensen met hypercholesterolemie.
Overigens is knoflook, vooral verse, giftig voor katten en honden.

Bloeddruk
In diverse studies is een bloeddrukverlagend effect van knoflook vastgesteld. Een groep van 56 patiënten met ernstige coronaire hartziekte kreeg in een Iraans onderzoek ofwel tweemaal daags 400 mg knoflookpoeder ofwel een placebo. Na drie maanden was de systolische bloeddruk in de placebogroep gestegen met gemiddeld 6,3 mm Hg en de diastolische druk met gemiddeld 4,6 mm Hg. In de knoflookgroep werd bij hypertensiepatiënten een significante daling gevonden van de systolische (-12,1 mm Hg) en diastolische (-4,0 mm Hg) druk. Bij de overige patiënten in de knoflookgroep was de systolische bloeddruk min of meer gelijk gebleven.
In een review van zeven gerandomiseerde onderzoeken met controlegroep (RCT’s) werd een bescheiden maar significant effect van knoflook op de bloeddruk gevonden in vergelijking met een placebo. De gewogen gemiddelde daling van de systolische bloeddruk bedroeg 6,71 mm Hg en van de diastolische bloeddruk 4,79 mm Hg.
In een review van 20 studies met in totaal 970 deelnemers werden vergelijkbare waarden voor de bloeddrukverlaging gevonden. Ook hier bleek het effect van knoflook groter bij mensen met hypertensie.
Australische onderzoekers hebben ook het effect van gerijpte knoflook extract op de bloeddruk onderzocht. Daartoe kregen 88 patiënten met ongecontroleerde hypertensie een extract van gerijpte knoflook dat 1,2 mg s-allylcysteïne bevatte, of een placebo. Na 12 weken was de gemiddelde systolische bloeddruk gedaald met 5,0 mm Hg in vergelijking met de placebogroep. De diastolische druk was niet noemenswaardig gedaald. Bij 50-60% van de patiënten was sprake van een klinisch en statistisch relevante daling (> 3%) van de bloeddruk. In deze groep bedroeg de gemiddelde daling 11,5 mm Hg systolisch en 6,3 mm Hg diastolisch. Daarnaast werden in de knoflookgroep diverse verbeteringen van hemodynamische (o.a. polsdruk, vaatdruk, vaatwandstijfheid, polsgolfsnelheid) en immunologische (TNF-α) parameters gezien, en ook wat betreft het totaal- en LDL-cholesterol.

Cholesterol
Uit een eerdere review van 39 onderzoeken waren al gunstige effecten van knoflook op het cholesterolgehalte bekend. Bij mensen met een verhoogd cholesterolgehalte (> 5,2 mmol/l) kan knoflook, mits langer dan twee maanden gebruikt, het totaalcholesterol met 0,44 mmol/l en het LDL-cholesterol met 0,23 mmol/l verlagen. Een daling van het totaalcholesterolgehalte met 8% wordt als klinisch relevant gezien, aangezien het de kans op coronaire problemen op vijftigjarige leeftijd met 38% verkleint.
Koreaanse onderzoekers hebben een meta-analyse uitgevoerd van 27 studies naar de effecten van knoflookpoeder op verschillende risicofactoren voor hart- en vaatziekten. Het aantal studiedeelnemers bedroeg in totaal 1.792. Knoflookpoeder-suppletie verlaagde significant de totaalcholesterol- en LDL-C-waarden met respectievelijk gemiddeld 0,41 mmol/l en 0,21 mmol/l. Verder werden dalingen van het nuchter bloedglucose (-0,96 mmol/l) en van de systolische (-4,34 mm Hg) en diastolische (-2,36 mm Hg) bloeddruk gevonden.
Overigens lijkt het cholesterolverlagend effect van knoflook vooral op te treden bij mensen met hypercholesterolemie. Meta-analyses waarbij ook onderzoeken met gezonde personen worden betrokken vinden namelijk geen significante resultaten.

Vaatelasticiteit
Een andere anti-atherogene eigenschap van knoflook is, zoals hierboven al aangestipt, het remmen van verstijving van slagaderen als gevolg van veroudering. In een Duitse studie werd de aorta van 202 gezonde volwassenen in de leeftijd van 50-80 jaar onderzocht. De helft van hen gebruikte al twee jaar of langer dagelijks 300 mg of meer van een gestandaardiseerd knoflookpoeder. In deze groep waren de polsgolfsnelheid en de vasculaire weerstand significant lager dan in de controlegroep. De polsgolfsnelheid bleek significant positief gecorreleerd met leeftijd en systolische bloeddruk. Bij elke toename van de leeftijd of de systolische bloeddruk steeg de polsgolfsnelheid in de knoflookgroep minder dan in de controlegroep.

Stress is een bekende risicofactor voor het ontstaan en de progressie van atherosclerose. Amerikaanse onderzoekers hebben gekeken naar een mogelijk anti-atherogeen effect van een combinatie van gerijpte knoflook en co-enzym Q10 bij mensen met een stressvol beroep. Aan de dubbelblind placebo gecontroleerde studie namen 65 brandweermannen met een gemiddelde leeftijd van 55 jaar deel. Een jaar lang kregen ze dagelijks 1.200 mg gerijpte knoflook plus 120 mg co-enzym Q10 of een placebo. Bij het begin van de studie waren er geen noemenswaardige verschillen tussen beide groepen wat betreft leeftijd, cardiovasculaire risicofactoren, endotheelfunctie en vaatelasticiteit. Na een jaar waren de endotheelfunctie en de polsgolfsnelheid in de interventiegroep aanzienlijk verbeterd ten opzichte van de placebogroep. Ook na correctie voor cardiovasculaire risicofactoren en behandeling met statines bleef het gunstige effect op de endotheelfunctie en de vaatelasticiteit van gerijpte knoflook plus co-enzym Q10 bestaan.

Immuniteit
Gerijpte knoflook extract blijkt tevens over diverse immuunmodulerende eigenschappen te beschikken. Bij muizen met fibrosarcoom resulteerde suppletie van gerijpte knoflook in een langere overleving, remming van tumorgroei en een significante toename van de CD4+/CD8+-ratio en IFN-γ (interferon gamma) productie.
In een Japans onderzoek kregen 50 patiënten met inoperabele leverkanker (42), alvleesklierkanker (7) of darmkanker (1) gerijpte knoflook extract of een placebo. Na zes maanden waren zowel het aantal als de activiteit van de NK (natural killer)-cellen significant toegenomen in de knoflookgroep, vergeleken met de placebogroep.
Amerikaanse wetenschappers hebben het effect van gerijpte knoflook op de proliferatie van immuuncellen en de symptomen van griep en verkoudheid onderzocht bij gezonde mensen. Daartoe kregen 120 deelnemers in de leeftijd van 21-50 jaar dagelijks 2,56 g gerijpte knoflook extract of een placebo gedurende 90 dagen tijdens het griep- en verkoudheidsseizoen.
Na 45 dagen knoflook-suppletie was er sprake van een betere proliferatie en grotere activiteit van γδ (gamma:delta) T-cellen (thymocyten die tot cytotoxische T-cellen (CD8+) differentiëren) en NK-cellen dan in de placebogroep. Na 90 dagen was er geen aanmerkelijk verschil tussen beide groepen wat betreft de incidentie van griep en verkoudheid. Wel was de ernst van de aandoeningen geringer in de groep die gerijpte knoflook extract had gekregen: minder griep- en verkoudheidssymptomen (-21%), minder dagen van suboptimaal functioneren (-61%) en minder dagen verzuim van werk of school (-58%). Volgens de onderzoekers blijkt uit deze resultaten dat suppletie van gerijpte knoflook extract het functioneren van immuuncellen kan verbeteren en mogelijk mede als gevolg daarvan de ernst van griep en verkoudheid kan verminderen.

Pathogenen
In meerdere onderzoeken, met name in-vitro en met dieren, zijn ook antimicrobiële en antivirale eigenschappen van knoflook vastgesteld. In een humane studie kregen 15 patiënten (4 mannen, 11 vrouwen) met een Helicobacter pylori-infectie een 14C-ureum ademtest (test om H. pylori-besmetting vast te stellen) nadat ze drie dagen lang geen knoflook of andere looksoorten, antibiotica en maagzuurremmers hadden genomen. Vervolgens kregen ze gedurende drie dagen 3 g verse knoflook bij de middag- en avondmaaltijd. Na deze interventie werd opnieuw een 14C-ureum ademtest afgenomen. Daaruit bleek dat de H. pyloli-besmetting significant was afgenomen.
Uit een Chinees onderzoek blijkt dat knoflook tevens de gevoeligheid van pathogenen voor antibiotica kan vergroten. Van 90 ziekenhuispatiënten werden klinische isolaten van MRSA (Meticilline-resistente Staphylococcus aureus), Candida albicans en Pseudomonas aeruginosa afgenomen. De isolaten werden in contact gebracht met water (controle), verse knoflook extract, antibiotica of antibiotica plus verse knoflook.
Knoflook remde Candida albicans meer dan de antibiotica itraconazol of fluconazol, maar de combinatie van knoflook extract en antibiotica gaf de beste resultaten. Ook bij MRSA zorgde de combinatie van knoflook met cefoxitin, oxaciline of piperacilline voor de meeste remming en scoorde knoflook extract alleen beter dan de afzonderlijke antibiotica alleen. De effecten op Pseudomonas aeruginosa waren bescheidener, maar ook hier leverde de combinatie van knoflook plus antibiotica (cefotaxim, levofloxacine, ceftriaxon, ampicilline of cefazoline) de beste resultaten.

Overige
Ten slotte is in dieronderzoek gevonden dat gerijpte knoflook extract een gunstig effect zou kunnen hebben op de cognitieve dysfunctie en neuro-inflammatie als gevolg van de bèta-amyloïde afzettingen in de hersenen bij de ziekte van Alzheimer. Suppletie van gerijpte knoflook extract verbeterde bij ratten het kortetermijngeheugen en verminderde de ontstekingsreactie door remming van de microglia en interleukine-1 bèta (IL-1β).

(WD)

Bronnen

  • Bayan L, Koulivand PH, Gorji A: Garlic: a review of potential therapeutic effects; Avicenna Journal of Phytomedicine 4(1):1-14, 2014.
  • Gebreyohannes G, Gebreyohannes M: Medicinal values of garlic; A review; International Journal of Medicine and Medical Sciences 5(9):401-408, 2013.
  • Mahdavi-Roshan M et al.: Does Garlic Supplementation Control Blood Pressure in Patients with Severe Coronary Artery Disease? A Clinical Trial Study; Iranian Red Crescent Medical Journal 18(11):e23871, 2016.
  • Xiong XJ et al.: Garlic for hypertension: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials; Phytomedicine 22(3):352-361, 2015.
  • Ried K: Garlic Lowers Blood Pressure in Hypertensive Individuals, Regulates Serum Cholesterol, and Stimulates Immunity: An Updated Meta-analysis and Review; Journal of Nutrition 146(2):389S-396S, 2016.
  • Ried K, Travica N, Sali A: The effect of aged garlic extract on blood pressure and other cardiovascular risk factors in uncontrolled hypertensives: the AGE at Heart trial; Integrated Blood Pressure Control 9:9-21, 2016.
  • Majewski M: Allium sativum: facts and myths regarding human health; Roczniki Państwowego Zakładu Higieny 65(1):1-8, 2014.
  • Ried K, Toben C, Fakler P: Effect of garlic on serum lipids: an updated meta-analysis; Nutrition Review 71(5):282-299, 2013.
  • Nillert N et al.: Neuroprotective Effects of Aged Garlic Extract on Cognitive Dysfunction and Neuroinflammation Induced by β-Amyloid in Rats; Nutrients 9(1):E24, 2017.
  • Kwak JS et al.: Garlic powder intake and cardiovascular risk factors: a meta-analysis of randomized controlled clinical trials; Nutrition Research and Practice 8(6):644-654, 2014.
  • Khoo YS, Aziz Z: Garlic supplementation and serum cholesterol: a meta-analysis; Journal of Clinical Pharmacy and Therapeutics 34(2):133-145, 2009.
  • Elosta A et al.: Aged garlic has more potent antiglycation and antioxidant properties compared to fresh garlic extract in vitro; Scientific Reports 7:39613, 2017.
  • Ho XL et al.: Aged Garlic Supplement Protects Against Lipid Peroxidation in Hypercholesterolemic Individuals; Journal of Medicinal Food, 14 sept. 2016. [Epub ahead of print].
  • Breithaupt-Grögler K et al.: Protective effect of chronic garlic intake on elastic properties of aorta in the elderly; Circulation 96(8):2649-2655, 1997.
  • Larijani VN et al.: Beneficial effects of aged garlic extract and coenzyme Q10 on vascular elasticity and endothelial function: the FAITH randomized clinical trial; Nutrition 29(1):71-75, 2013 & Zeb I et al.: Aged garlic extract and coenzyme Q10 have favorable effect on inflammatory markers and coronary atherosclerosis progression: A randomized clinical trial; Journal of Cardiovascular Disease Research 3(3):185-190, 2012.
  • Zardast M et al.: Assessment of antibacterial effect of garlic in patients infected with Helicobacter pylori using urease breath test; Avicenna Journal of Phytomedicine 6(5):495-501, 2016.
  • Li G et al.: Fresh Garlic Extract Enhances the Antimicrobial Activities of Antibiotics on Resistant Strains in Vitro; Jundishapur Journal of Microbiology 8(5):e14814, 2015.
  • Nantz MP et al.: Supplementation with aged garlic extract improves both NK and γδ-T cell function and reduces the severity of cold and flu symptoms: a randomized, double-blind, placebo-controlled nutrition intervention; Clinical Nutrition 31(3):337-344, 2012.
  • Fallah-Rostami F et al.: Immunomodulatory activity of aged garlic extract against implanted fibrosarcoma tumor in mice; North American Journal of Medical Science 5(3):207-212, 2013.
  • Ishikawa H et al.: Aged garlic extract prevents a decline of NK cell number and activity in patients with advanced cancer; Journal of Nutrition 136(3 Suppl):816S-820S, 2006 & Percival SS: Aged Garlic Extract Modifies Human Immunity; Journal of Nutrition 146(2):433S-436S, 2016.

 

< Terug