Sporten

Voldoende lichaamsbeweging is een belangrijke voorwaarde om gezond te blijven. Intensieve sportbeoefening, recreatief of professioneel, vraagt echter een aanzienlijke extra inspanning van het lichaam en verhoogt de behoefte aan (micro)nutriënten. Bovendien zijn extra nutriënten nodig om de herstelprocessen na lichamelijke inspanning in bijvoorbeeld spieren en gewrichten goed te laten verlopen en om de oxidatieve stress als gevolg van intensieve fysieke inspanning te bestrijden.
Bij (top)sporters worden dan ook vaker tekorten aan bepaalde micronutriënten gezien. Zo bleek uit een Amerikaans onderzoek onder 279 NBA-basketballers dat maar liefst 79,3% een te lage vitamine D-status had (32,3% deficiënt, 47% onvoldoende). Een vitamine D-tekort wordt in verband gebracht met een grotere kans op fracturen, slechter herstel en functioneren van spieren en slechtere sportieve prestaties. Bij American footballspelers van de NFL is het niet veel beter gesteld met de vitamine D-status: van de 214 onderzochte atleten had 59% een te lage vitamine D-spiegel, waaronder 10% met een vitamine D-deficiëntie. De helft van de spelers had last van spierpijn in de onderste ledematen of kernspierblessures en deze klachten hielden verband met lage vitamine D-waarden. Spelers met een geschiedenis van blessures hadden significant lagere vitamine D-spiegels dan blessurevrije spelers.

In een Israëlisch onderzoek is de vitamine D-status van 98 jonge (leeftijd 10-30 jaar) dansers en atleten in kaart gebracht. Van alle deelnemers had 73% een te lage vitamine D-spiegel. Lage vitamine D-waarden kwamen vooral voor onder basketballers (94%), dansers (94%) en taekwondo-vechters (67%). Een vitamine D-tekort bleek vaak samen te gaan met een ijzertekort.
Een suboptimale ijzerstatus, die om verschillende redenen vaker bij vrouwen dan bij mannen wordt gezien, is niet alleen ongunstig voor de algehele gezondheid maar ook voor fysieke prestaties. Het gebruik van een multi kan uitkomst bieden, zo blijkt uit een Russisch onderzoek met 49 atleten in de leeftijd van 18-22 jaar. Na 2 weken een multi te hebben gebruikt waren de plasmawaarden van ijzer, koper en magnesium en de lichaamsvoorraad vitamine C significant hoger en waren de sportieve prestaties verbeterd.
Magnesium is een belangrijk mineraal voor de spieren: het zorgt onder meer voor de ontspanning van spieren (ontkrampt), bevordert het herstel van spieren na inspanning (vermindert spierpijn) en het kan spierschade voorkomen. In een Spaanse studie kregen 12 professionele basketballers gedurende een heel seizoen extra magnesium. Op gezette tijden werden bloedmonsters genomen om de magnesiumstatus en de concentratie van diverse parameters voor spierschade te meten. Aan het eind van het seizoen was de serumconcentratie magnesium hoger dan aan het begin, terwijl de waarden van parameters voor spierschade het gehele seizoen gelijk waren gebleven. Daaruit concluderen de onderzoekers dat magnesiumsuppletie tijdens de competitie daaruit voortvloeiende weefselschade kan voorkomen.
Een groep van 124 Italiaanse 65⁺-vrouwen die een matig intensief fitnessprogramma volgden kreeg dagelijks 300 mg magnesium of een placebo. Na 12 weken was de SPPB (Short Physical Performance Battery; test waarmee inzicht kan worden verkregen in loopsnelheid, balans en beenkracht)-score in de magnesiumgroep aanzienlijk beter dan aan het begin van de interventie en dan in de placebogroep.
Uit een review komt naar voren dat de behoefte aan magnesium toeneemt bij grotere fysieke activiteit. Een aantal studies laat een positieve relatie zien tussen magnesiumstatus en spierprestaties, zoals grijpkracht, kracht in het onderbeen, rotatie en springkracht. In dierstudies is gevonden dat magnesium sportprestaties kan verbeteren door de beschikbaarheid van glucose in de spieren, het bloed en het brein te verbeteren en de lactaat-accumulatie in de spieren te verminderen.

In een Chinees dubbelblind placebogecontroleerd onderzoek kregen 240 jonge militairen die deelnamen aan intensieve militaire training een week lang een multi of een placebo naast hun normale voeding. Suppletie van een multi bleek het herstel van de gevolgen van fysieke overtraining op lichaam en geest significant te verbeteren in vergelijking met een placebo.

Ook aminozuren spelen een belangrijke rol in fysiologische processen op het gebied van energie, spier- en krachtontwikkeling en herstel.
Het aminozuur L-citrulline zorgt voor proteïnesynthese ten behoeve van behoud van spierweefsel en draagt het bij aan het handhaven van een gezonde eiwitbalans.
L-citrulline wordt vooral toegepast voor het bevorderen van sportprestaties en van de gezondheid van hart en bloedvaten. Van L-citrulline-suppletie is vastgesteld dat het vermoeidheid vermindert en het uithoudingsvermogen vergroot bij langdurige aerobe en anaerobe inspanning. Er is echter nog onvoldoende bewijs dat suppletie van L-citrulline het prestatievermogen tijdens sportieve inspanning verbetert.
L-arginine kan sportprestaties verbeteren, vermoedelijk door het verbeteren van de zuurstofbenutting. In dieronderzoek blijkt suppletie van L-arginine oxidatieve stress door lichaamsbeweging te verminderen. Uit een Iraanse studie met 56 voetballers komt naar voren dat L-arginine-suppletie (2 g/dag gedurende 45 dagen) sportprestaties (VO₂max; het maximale volume zuurstofgas dat het menselijk lichaam per tijdseenheid kan transporteren en metaboliseren bij lichamelijke inspanning, indicatie van iemands fysieke conditie) significant verbetert.
L-carnitine verbetert de oxidatieve capaciteit van de lever en de spieren tijdens lichaamsbeweging en bevordert het herstel van spierweefsel. Bij getrainde atleten is een afname van plasmawaarden van L-carnitine waargenomen bij een maximale inspanningstest. In hoge doseringen blijkt L-carnitine bij ratten de oxidatieve stress als gevolg van hypoxie te temperen, waardoor spieren minder snel vermoeid raken. Tevens raakten de ratten minder snel uitgeput, waarschijnlijk eveneens als gevolg van de antioxidantwerking.
In een Italiaans onderzoek bleek suppletie van L-carnitine (3 weken lang 3 g/dag) bij ongetrainde proefpersonen de pijn en gevoeligheid van spieren en het vrijkomen van creatine kinase (indicator voor de mate van spierschade) na excentrische belasting (oefeningen waarbij de spiervezels verlengen) te verminderen.

(WD)

Bronnen

• van Rossum CTM et al.: Dutch National Food Consumption Survey 2007-2010; RIVM, 2010.
• Website Voedingscentrum. Geraadpleegd 11-2015.
• Van Vuuren, A: Voedingssuppletie is geen luxe; Voedingswaarde 3:32-35, 2013.
• Sarris J et al: Participant experiences from chronic administration of a multivitamin versus placebo on subjective health and wellbeing: a double-blind qualitative analysis of a randomised controlled trial; Nutrition Journal 11:110, 2012.
• Fishman MP, Lombardo SJ, Kharrazi FD: Vitamin D Deficiency Among Professional Basketball Players; Orthopaedic Journal of Sports Medicine 4(7), 2016.
• Rebolledo BJ et al.: The Association of Vitamin D Status in Lower Extremity Muscle Strains and Core Muscle Injuries at the National Football League Combine; Arthroscopy pii: S0749-8063(17)31282-3, 2017 [Epub ahead of print].
• Constantini NW et al.: High prevalence of vitamin D insufficiency in athletes and dancers; Clinical Journal of Sports Medicine 20(5):368-371, 2010.
• Zaĭtseva IP: Efficiency of using vitamin-mineral complexes in the prevention of iron-deficiency states in athletes; Gigiena i Sanitariia (4):66-69, 2010.
• DellaValle DM: Iron supplementation for female athletes: effects on iron status and performance outcomes; Current Sports Medicine Reports 12(4):234-239, 2013.
• Córdova Martínez A et al.: Effect of magnesium supplementation on muscular damage markers in basketball players during a full season; Magnesium Research 30(2):61-70, 2017.
• Veronese N et al.: Effect of oral magnesium supplementation on physical performance in healthy elderly women involved in a weekly exercise program: a randomized controlled trial; American Journal of Clinical Nutrition 100(3):974-981, 2014.
• Zhang Y et al.: Can Magnesium Enhance Exercise Performance?; Nutrients 9(9):E946, 2017.
• Li X et al.: Effects of a multivitamin/multimineral supplement on young males with physical overtraining: a placebo-controlled, randomized, double-blinded cross-over trial; Biomedical and Environmental Sciences 26(7):599-604, 2013.
• L-citrulline; Natural Medicines website, geraadpleegd 10-2016.
• Huang CC, Tsai SC, Lin WT: Potential ergogenic effects of L-arginine against oxidative and inflammatory stress induced by acute exercise in aging rats; Experimental Gerontology 43(6):571-577, 2008.
• Pahlavani N et al.: The effect of l-arginine supplementation on body composition and performance in male athletes: a double-blinded randomized clinical trial; European Journal of Clinical Nutrition 71(4):544-548, 2017.
• Giamberardino MA et al.: Effects of prolonged L-carnitine administration on delayed muscle pain and CK release after eccentric effort; International Journal of Sports Medicine 17(5):320-324, 1996.
• Panjwani U et al.: Effect of L-carnitine supplementation on endurance exercise in normobaric/normoxic and hypobaric/hypoxic conditions; Wilderness and Environmental Medicine 18(3):169-176, 2007.

< Terug