Tieners

Ook voor jonge mensen is een goede voorziening met vitaminen en mineralen van het grootste belang, aangezien hun lichaam sterk in ontwikkeling is. In de puberteit maken kinderen een groeispurt door, waarbij ze gemiddeld zo’n 10-12 cm per jaar groeien. Bij al deze groei- en ontwikkelingsprocessen zijn veel micronutriënten betrokken.
Uit meerdere onderzoeken is echter gebleken dat tieners over het algemeen een onevenwichtig voedingspatroon hebben dat een teveel aan geraffineerde suikers en verzadigde vetten en een tekort aan onder meer vezels, onverzadigde vetten en diverse micronutriënten levert.

Tekorten door slechte eetgewoonten
In 2014 zijn de resultaten van een grootschalig onderzoek naar de voedingsgewoonten en nutriënteninname van tieners gepubliceerd. Aan de zgn. HELENA (Healthy Lifestyle in Europe by Nutrition in Adolescence) studie namen 3.528 tieners in de leeftijd van 12,5-17,5 jaar uit tien Europese steden deel. Slechts 45% van deze groep had een nutriënteninname die voldeed aan de ADH. Onder de overige tieners werden vaak innametekorten aan vitamine D, ijzer, foliumzuur en jodium gezien. De meesten eten te veel vlees, snoep, zout en verzadigde vetzuren, en te weinig onverzadigde vetzuren, groente, fruit en zuivel. Ook brengen ze te veel tijd zittend door, hetgeen een risico voor hart- en vaatziekten inhoudt en ongunstig is voor de mineraalsamenstelling van de botten.
Verder werden bij de tieners ook lage waarden gevonden voor vitamine D (75%), pyridoxaal-5-fosfaat (20%), plasma folaat (35%) en RBC folaat (30%) (folaat in erytrocyten). Echte deficiënties werden gevonden voor plasma folaat (15%), vitamine D (15%), pyridoxaal-5-fosfaat (5%), bèta-caroteen (25%) en vitamine E (5%). Van de tienermeisjes had in totaal maar liefst 71% een RBC folaat concentratie van minder dan 906 nmol/l. Pas bij hogere waarden is er sprake van maximale bescherming tegen neurale buisdefecten bij nakomelingen.

Een ander onderzoek in acht Europese landen laat zien dat Nederlandse jongeren in de leeftijd van 11-17 jaar een matige of gebrekkige inname hebben van calcium, ijzer, magnesium, selenium, zink, vitamine A, B2, foliumzuur en vitamine D. In de ons omringende landen is ook de jodiuminname in deze leeftijdsgroep vaak ontoereikend. Hoewel de Nederlandse gegevens over jodium in deze studie ontbraken, mag worden aangenomen dat het in ons land niet substantieel beter is gesteld met de jodiuminname. De EFSA heeft begin vorig jaar aangepaste Adequate Intakes (AI) vastgesteld voor jodium: 120 µg/dag voor jongeren van 11-14 jaar, 130 µg/dag voor jongeren van 15-17 jaar en 150 µg/dag vanaf 18 jaar en ouder.
Jodium vormt een onderdeel van de schildklierhormonen T3 en T4, die het metabolisme van alle lichaamscellen en het groeiproces van weefsels regelen. Een goede voorziening met jodium is ook van belang voor de ontwikkeling van de hersenen. Matige tekorten hebben al een negatief effect op cognitie en de ontwikkeling, maar ernstige jodiumtekorten kunnen leiden tot hersenschade.

Vitamine D en selenium
Uit een recent onderzoek onder Nederlandse kinderen met verschillende etnische achtergronden en met obesitas is duidelijk geworden dat vitamine D-deficiëntie veel voorkomt in deze groep, met name onder allochtone kinderen. Van de 387 onderzochte kinderen (10,3% autochtoon, 25,6% Turks, 24,5% Marokkaans, 7,5% Afrikaans/Surinaams, 7% West-Afrikaans; gemiddelde leeftijd 11,6 jaar) had slechts 17,8% een goede vitamine D-status. Bij 24,5% was de vitamine D-spiegel onvoldoende en 57,6% was vitamine D-deficiënt. Allochtone kinderen met obesitas hadden de hoogste prevalentie met 87,5% en autochtone kinderen met normaal gewicht de laagste prevalentie van vitamine D-tekort, maar nog altijd 20%.
Vitamine D is zeer belangrijk voor kinderen in de groei. Tekorten kunnen leiden tot groeiachterstand en vergroeiingen van het skelet. Ook wordt een vitamine D-tekort in verband gebracht met onder meer een verhoogd risico op een verminderde functie van het immuunsysteem, respiratoire aandoeningen en allergieën.
In een onderzoek onder Spaanse schoolkinderen (8-13 jaar) is vastgesteld dat kinderen met overgewicht ook een lagere inname van selenium en een lagere seleniumspiegel hebben dan kinderen zonder overgewicht. Hoe hoger de Body Mass Index (BMI), des te lager de seleniumstatus. Ook kinderen met schildklieraandoeningen, darmontsteking (bijv. colitis ulcerosa of ziekte van Crohn), allergieën of autisme spectrum stoornis hebben een lagere seleniumspiegel dan gezonde kinderen.

Gedragsproblemen
Het gebruik van een multi kan nutriëntentekorten, mede als gevolg van een onvolwaardig of onevenwichtig voedingspatroon, opheffen of voorkomen en zodoende een gunstige invloed hebben op de ontwikkeling en gezondheid van jongeren.
Onderzoekers van de University of Oxford hebben in een dubbelblind placebogecontroleerde studie gekeken naar het effect van suppletie met een multi en omega-3 vetzuren op het gedrag van Britse scholieren in de leeftijd van 13-16 jaar. Gedurende 12 weken kregen 196 kinderen ofwel een multi plus omega-3 vetzuren ofwel een placebo. Voor aanvang van het onderzoek hadden de kinderen lage nutriëntenspiegels. In de suppletiegroep werden na de interventieperiode significant hogere bloedwaarden voor folaat, vitamine C, vitamine D en omega-3 en -6 vetzuren gemeten. Qua gedrag scoorde deze groep beter op de zgn. Connors’ disruptive behaviour scale dan de placebogroep. Desalniettemin nam gedurende het semester in beide groepen het aantal misdragingen op school met 25% toe. Uit nader onderzoek bleek dat kinderen die voorheen weinig wangedrag hadden vertoond dat meer waren gaan doen, maar kinderen die zich voorheen vaak misdroegen hadden hun leven juist gebeterd. Volgens de onderzoekers is er een verband tussen onvolwaardige voeding in de kindertijd en gedragsproblemen wat betreft aandacht, agressie en gebrekkige socialisatie. Suppletie en betere voeding kunnen verslechtering van gedrag helpen voorkomen.

(WD)

Bronnen

  • Taurine; website Natural Medicines. Geraadpleegd 11-2015.
  • Mensink GB et al.: Mapping low intake of micronutrients across Europe; British Journal of Nutrition 110(4):755-773, 2013.
  • EFSA NDA panel: Scientific Opinion on Dietary Reference Values for iodine; EFSA Journal 12(5):3660 (57pp), 2014.
  • Diethelm K et al.: Nutrient intake of European adolescents: results of the HELENA (Healthy Lifestyle in Europe by Nutrition in Adolescence) Study; Public Health Nutrition 17(3):486-497, 2014.
  • Moreno LA et al.: Nutrition and lifestyle in european adolescents: the HELENA (Healthy Lifestyle in Europe by Nutrition in Adolescence) study; Advances in Nutrition 5(5):615S-623S, 2014.
  • Radhakishun N et al.: High prevalence of vitamin D insufficiency/deficiency in Dutch multi-ethnic obese children; European Journal of Pediatrics 174(2):183-190, 2015.
  • Ortega RM et al.: Young children with excess of weight show an impaired selenium status; International Journal for Vitamin and Nutrition Research 82(2):121-129, 2012.
  • Tammam JD et al.: A randomized double-blind placebo-controlled trial investigating the behavioural effects of vitamin, mineral and n-3 fatty acid supplementation in typically developing adolescent schoolchildren; British Journal of Nutrition 17:1-13, 2015 [Epub ahead of print].

< Terug

Mannen >