Kinderen
Met name voor kinderen is een goede voorziening met vitaminen en mineralen van het grootste belang, aangezien hun lichaam sterk in ontwikkeling is. Na het eerste levensjaar tot de puberteit groeit een kind gemiddeld zo’n 7 cm per jaar. In de puberteit loopt dit op tot 10-12 cm per jaar, de zgn. groeispurt. Bij al deze groei- en ontwikkelingsprocessen zijn veel micronutriënten betrokken.
Uit meerdere onderzoeken is echter gebleken dat schoolgaande kinderen over het algemeen een onevenwichtig voedingspatroon hebben dat een teveel aan geraffineerde suikers en verzadigde vetten en een tekort aan onder meer vezels, onverzadigde vetten en diverse micronutriënten levert. Het ontbijt wordt vaak verwaarloosd, ze eten weinig groente, fruit en vis, maar vaak fast- en junkfood, witbrood en calorierijke tussendoortjes, zoals snoep, chips, koekjes en frisdrank. Veel frisdranken, zoals cola, bevatten bovendien fosforzuur dat in hoge concentraties slecht is voor de botten.
Al op jonge leeftijd tekorten
Een gezamenlijk onderzoek van wetenschappers van het Juliana Kinderziekenhuis (Den Haag), het Sophia Kinderziekenhuis (Rotterdam) en het VUMc (Amsterdam) onder kinderen in zuidwest Nederland heeft uitgewezen dat al op jonge leeftijd (0,5-3 jaar) tekorten aanwezig kunnen zijn. Van de onderzochte kinderen bleek 18,8% een ijzertekort te hebben en 8,5% had ijzergebreksanemie.
IJzer is een belangrijk mineraal voor de aanmaak van hemoglobine en voor de ontwikkeling van de hersenen van kinderen. Aangezien kinderen een verhoogde behoefte aan ijzer hebben omdat ze snel groeien, is het van belang dat het aanbod van ijzer voldoende is.
Binnen de Generation R studie, een grootschalig onderzoek naar de groei, ontwikkeling en gezondheid van 10.000 kinderen in Rotterdam, is ook gekeken naar mogelijke vitamine D-tekorten. Daartoe werd van 4.167 kinderen van 6 jaar oud de serumwaarde 25-hydroxyvitamine D (25(OH)D) bepaald. Bij 23,6% van de kinderen was sprake van een vitamine D-deficiëntie en bij 6,2% zelfs van ernstige deficiëntie. Slechts een derde van de kinderen had een optimale waarde (75 nmol/l 25(OH)D of meer). De prevalentie van vitamine D-deficiëntie was hoger bij Afrikaanse, Turkse, Aziatische en Marokkaanse kinderen (54,5%) dan onder Nederlandse kinderen en kinderen met een andere westerse achtergrond (17,6%).
Vitamine D is zeer belangrijk voor kinderen in de groei. Tekorten kunnen leiden tot groeiachterstand en vergroeiingen van het skelet. Ook wordt een vitamine D-tekort in verband gebracht met onder meer een verhoogd risico op een verminderde functie van het immuunsysteem, respiratoire aandoeningen en allergieën.
In een onderzoek onder Spaanse schoolkinderen (8-13 jaar) is vastgesteld dat kinderen met overgewicht een lagere inname van selenium en een lagere seleniumspiegel hebben dan kinderen zonder overgewicht. Hoe hoger de Body Mass Index (BMI), des te lager de seleniumstatus. Ook kinderen met schildklieraandoeningen, darmontsteking (bijvoorbeeld colitis ulcerosa of ziekte van Crohn), allergieën of autisme spectrum stoornis hebben een lagere seleniumspiegel dan gezonde kinderen.
Een grootschalig onderzoek in acht Europese landen laat zien dat Nederlandse kinderen in de leeftijd van 4-10 jaar een matige of gebrekkige inname hebben van ijzer, selenium, zink, vitamine A, B2, foliumzuur en vitamine D. In de ons omringende landen is ook de jodiuminname in deze leeftijdsgroep vaak ontoereikend. Hoewel de Nederlandse gegevens over jodium in deze studie ontbraken, mag worden aangenomen dat het in ons land niet substantieel beter is gesteld met de jodiuminname. De EFSA heeft begin 2014 aangepaste Adequate Intakes (AI) vastgesteld voor jodium. Voor kinderen van 1-10 jaar bedraagt de AI 90 µg/dag.
Jodium vormt een onderdeel van de schildklierhormonen T3 en T4, die het metabolisme van alle lichaamscellen en het groeiproces van weefsels regelen. Voldoende inname van jodium heeft ook een positief effect op de hersenontwikkeling van jonge kinderen. Matige tekorten hebben al een negatief effect op cognitie en de ontwikkeling, maar ernstige jodiumtekorten kunnen leiden tot hersenschade.
Uit een onderzoek van Maastricht University uit 2014 komt naar voren dat kinderen ook een risico op een tekort aan vitamine K2 lopen.
Minder allergieën
Het gebruik van een multi kan nutriëntentekorten, mede als gevolg van een onvolwaardig of onevenwichtig voedingspatroon, opheffen of voorkomen en zodoende een gunstige invloed hebben op de ontwikkeling en gezondheid van het kind.
In een Zweeds onderzoek uit 2009 is bekeken in hoeverre het gebruik van een multi door kinderen van invloed zou kunnen zijn op het ontwikkelen van allergische aandoeningen. Daartoe werden gegevens van 2.423 achtjarige kinderen verzameld middels een vragenlijst voor de ouders en een bloedmonster. In algemene zin werd geen verband gevonden tussen huidig gebruik van een multi en de ontwikkeling van eczeem, astma, allergische rhinitis of atopische sensibilisatie op achtjarige leeftijd. Echter, bij kinderen die al vanaf vierjarige leeftijd of nog eerder een multi hadden gekregen werd een 39% lager risico op sensibilisatie door voedselallergenen gevonden en een tendens naar een geringere kans op allergische rhinitis.
Gedrag en cognitie
Twee onderzoeken door wetenschappers van de afdeling sociologie en strafrecht van de California State University hebben zich gericht op een mogelijk effect van multi-suppletie op het gedrag en de intelligentie van Amerikaanse scholieren. In het ene onderzoek kregen 468 kinderen in de leeftijd van 6-12 jaar een multi of een placebo gedurende 4 maanden. Daarvan werden 80 kinderen (40 multi, 40 placebo) die in de periode van september tot mei minstens 1 keer straf kregen nader onderzocht. De kinderen die tijdens de interventieperiode een multi namen, kregen elk gemiddeld 1 keer straf voor antisociaal gedrag, wat 47% minder was dan in de placebogroep (gemiddeld 1,875 keer). In het tweede onderzoek kregen 245 schoolkinderen dagelijks een multi of een placebo. Na drie maanden suppletie werd de non-verbale intelligentie gemeten. Gemiddeld scoorden de kinderen uit de multigroep 2,5 IQ-punten hoger dan de kinderen uit de placebogroep. Bovendien was het IQ van een significant groter aantal kinderen in de multigroep met 15 of meer punten gestegen dan in de placebogroep.
De onderzoekers wijzen er wel op dat de beste resultaten werden geboekt bij kinderen met slechte voedingsgewoonten en daaruit voortvloeiende nutriëntentekorten. Volgens hen kan een verbetering van de nutriënteninname door aanpassing van de voeding en suppletie met een multi gewelddadig en antisociaal gedrag bij kinderen helpen verminderen en leerprestaties helpen verbeteren.
In een Brits onderzoek kregen gezonde kinderen (8-14 jaar) gedurende 12 weken een multi of een placebo. Vervolgens werden ze getest op hun cognitieve prestaties door het verrichten van taken waarbij onder meer aandacht, bepaalde aspecten van het geheugen, nauwkeurigheid en snelheid vereisten. De multigroep scoorde op een aantal aspecten duidelijk beter dan de placebogroep, hetgeen er op zou kunnen duiden dat multi-suppletie de hersenfuncties van gezonde kinderen kan verbeteren, aldus de onderzoekers.
(WD)
Bronnen
- Mensink GB et al.: Mapping low intake of micronutrients across Europe; British Journal of Nutrition 110(4):755-773, 2013.
- Marmsjö K et al.: Use of multivitamin supplements in relation to allergic disease in 8-y-old children; American Journal of Clinical Nutrition 90(6):1693-1698, 2009.
- Truijen, B: Nutriëntenbehoefte van kinderen (1); Tijdschrift voor Orthomoleculaire Geneeskunde 22(5):6-13, 2007.
- Wijnhoven M: Het belang van micronutriënten bij kinderen; Voedingswaarde 3:38-39, 2014.
- Uijterschout L et al.: Prevalence and risk factors of iron deficiency in healthy young children in the southwestern Netherlands; Journal of Pediatric Gastroenterology and Nutrition 58(2):193-198, 2014.
- EFSA NDA panel: Scientific Opinion on Dietary Reference Values for iodine; EFSA Journal 12(5):3660 (57pp), 2014.
- Ortega RM et al.: Young children with excess of weight show an impaired selenium status; International Journal for Vitamin and Nutrition Research 82(2):121-129, 2012.
- Voortman T et al.: Vitamin D deficiency in school-age children is associated with sociodemographic and lifestyle factors; Journal of Nutrition 145(4):791-798, 2015.
- Haskell CF et al.: Cognitive and mood effects in healthy children during 12 weeks supplementation with multi-vitamin/minerals; British Journal of Nutrition 100(5):1086-1096, 2008.