Stadsmensen hebben steeds meer moeite om vezels te verteren: een vicieuze cirkel
april 2024
Vezels zijn belangrijk voor een goede spijsvertering en ruwweg te verdelen in twee groepen: fermenteerbare en niet fermenteerbare vezels. De fermenteerbare vezels worden afgebroken in de dikke darm en dienen als voedingsbron voor goede bacteriën. Niet fermenteerbare vezels worden niet afgebroken maar verlaten ons lichaam ongewijzigd en zorgen voor een verzadigd gevoel en een goede stoelgang.
Vezels zijn er in soorten en maten en onze buik heeft ze allemaal nodig. Een nieuwe Israëlische studie heeft echter laten zien dat de fermenteerbare vezels die ook zo broodnodig zijn voor onze spijsvertering steeds slechter kunnen worden verteerd door stadsmensen.
Hoe zit dat?
Om vezels te verteren heb je gespecialiseerde bacteriën nodig, zoals de Ruminococcus-bacteriën. Deze bacteriesoort produceert namelijk cellusomen die zich binden aan vezels en ze als het ware in hapklare brokjes hakken. Daardoor worden ze oplosbaar, niet alleen voor Ruminococcus-bacteriën maar ook voor andere bacteriën in onze darm. Resultaat: een goede voedingsbodem en dus een gezond darmmicrobioom.
Onze verre voorouders droegen deze bijzondere bacteriën al met zich mee, maar helaas is dat heden ten dage niet meer zo vanzelfsprekend. Met name bij mensen die leven in een geïndustrialiseerde omgeving zijn deze bacteriën schaars geworden, in tegenstelling tot mensen die leven in een agrarische omgeving. De oorzaak ligt bij de voeding die bij stadsmensen vaak niet bestaat uit een puur en vezelrijk dieet. En dan beland je in een vicieuze cirkel: door minder vezels te eten, gaan de bacteriën die gevoed worden door fermenteerbare vezels verloren en kunnen de weinige wel aanwezige vezels steeds minder verteerd worden. En dat kan ons duur komen te staan, want vezelrijke voeding draagt bij aan een soepele spijsvertering en een gezonde buik. Te weinig vezels kunnen de kans op hart- en vaatziekten, darmkanker en suikerziekte vergroten. En wat minder mensen weten, vezels zijn ook nodig voor een gezond brein vanwege de darm-hersen-as.
Gelukkig kan deze vicieuze cirkel wel doorbroken worden door meer vezelrijke producten te eten, zoals havermout, avocado, artisjok, peulvruchten en volkorenproducten. Een goed advies voor de stadsmens!
Bronnen: Kraaijvanger C: Vezels zijn gezond, maar voor stadsmensen steeds moeilijker te verteren; scientias.nl, 24 maart 2024. Moraïs S et al.: Cryptic diversity of cellulose-degrading gut bacteria in industrialized humans; Science Epub, maart 2024.
(HH)
Bewegen voor een blijer brein
maart 2024
Dat lichamelijke activiteit belangrijk is voor je gezondheid was al bekend, maar het wordt steeds duidelijker hóe belangrijk. Hardlopen en wandelen blijken namelijk minstens even effectief te zijn tegen depressies als therapie of medicijnen. Maar het werkt ook andersom. Wetenschappers hebben namelijk aangetoond dat lichamelijke inactiviteit een directe oorzaak kan zijn voor het ontstaan van psychische problematiek. Uit onderzoek komt naar voren dat 150 minuten intensieve activiteit per week de kans op een depressie tot wel 63% kan verminderen ten opzichte van inactiviteit.
Dus bewegen is gezond, maar Nederlanders zijn juist flink minder gaan bewegen; een groot deel zit zelfs meer dan 8,5 uur per dag. Het grootste probleem hiervan is dat je je beenspieren, de grootste spieren van ons lichaam, weinig gebruikt als je zit. Hierdoor neemt de concentratie vetten in het bloed toe en tegelijkertijd neemt de insulinegevoeligheid af, processen die bij hart- en vaatziekten en diabetes een belangrijke rol spelen. Maar ook je stemming kan hieronder lijden en het kan dus zelfs leiden tot depressie.
Rustige beweging, zoals wandelen en yoga, werpt al vruchten af en zorgt ervoor dat mensen zich minder somber voelen. Intensievere training, zoals een rondje hardlopen of een uurtje trainen in de sportschool, biedt nog grotere voordelen. Maar ook even lekker dansen op muziek die je leuk vindt, zorgt voor een afname van depressieve gevoelens.
De mens is niet gemaakt om stil te zitten. Voldoende dagelijkse beweging (en dan hoef je echt geen 100 km te fietsen of 10.000 stappen te lopen) verbetert de conditie van je lichaam, je hersenen en je stemming. Als je bedenkt dat om en nabij 1,2 miljoen mensen in Nederland antidepressiva slikken, variërend van enkele maanden tot jarenlang, is het op zijn zachtst uitgedrukt veelbelovend te noemen dat beweging dit aantal niet alleen kan verminderen maar er ook voor kan zorgen dat dit aantal niet toeneemt. Lichamelijke activiteit verdient dus zeker een belangrijke plaats in de preventie en behandeling van depressie en angst.
Bronnen: Physical Activity and Depression and Anxiety Disorders: A Systematic Review of Reviews and Assessment of Causality | Science direct; Effect of exercise for depression: systematic review and network meta-analysis of randomised controlled trials | The BMJ; Lichamelijke inactiviteit veroorzaakt angst en depressie | OrthoFyto
(HH)
Is het Alzheimer of niet?
februari 2024
‘Een nieuwe simpele bloedtest om Alzheimer vast te stellen is weer een flinke stap dichterbij gekomen. En dat is onvoorstelbaar goed nieuws, zeggen experts’.
De ziekte van Alzheimer is de meest voorkomende vorm van dementie bij ouderen. Het is een progressieve neurodegeneratieve aandoening die vooral de cognitieve functies aantast. Maar ook op jongere leeftijd openbaart deze vorm van dementie zich al zeer veelvuldig. Is de ziekte bij ouderen herkenbaar aan de geheugenproblemen, bij jongere mensen kenmerkt ze zich meer door gedragsveranderingen. Daardoor kan het soms jaren duren voordat de juiste diagnose wordt gesteld.
Hoewel de precieze oorzaak van de ziekte van Alzheimer niet volledig bekend is, denken wetenschappers dat onder andere een abnormale ophoping van Alzheimer-eiwit de oorzaak is. Enerzijds hoopt het schadelijk bèta-amyloïd zich op tussen de zenuwcellen in de hersenen. Deze plaques bevinden zich in het geheugencentrum van ons brein, met als logisch gevolg vergeetachtigheid.
Anderzijds speelt het tau-eiwit speelt een belangrijke rol. Dit eiwit regelt het transport van voedingsstoffen in de hersenen. Bij de ziekte van Alzheimer verandert het in een soort van kluwen waardoor cellen geen voedingsstoffen meer krijgen en uiteindelijk afsterven.
En dit tau-eiwit is nu op te sporen in het bloed. Mensen met Alzheimer maken er namelijk 7 keer zoveel van aan dan gezonde mensen. In een Zweedse studie bleek een eenvoudige bloedtest erg accuraat in het vinden van een verhoogd niveau van het tau-eiwit. Met dit resultaat kan er sneller een diagnose worden gesteld (nu kan dit wel 1-4 vier jaar duren!) en dat is belangrijk voor een eventueel behandeltraject. Want als een behandeling al in een vroeger stadium kan worden gestart, zal het effect wellicht ook groter zijn.
“Deze studie is een enorm welkome stap in de goede richting, omdat hij aantoont dat bloedtests net zo accuraat zijn als vervelendere en dure tests, die voorspellen of iemand kenmerken van Alzheimer heeft in de hersenen”, aldus directeur onderzoek en innovatie, Richard Oakley van de Britse Alzheimer Stichting. En dat is hoopvol nieuws.
Bron: Is het alzheimer of niet? Nieuwe bloedtest maakt het stellen van de diagnose een stuk eenvoudiger (scientias.nl)
(HH)
Poetsen voor een goede weerstand
januari 2024
“Dagelijks twee keer je tanden poetsen is natuurlijk altijd een goed idee, maar voor patiënten in het ziekenhuis blijkt het extra belangrijk: het verkleint namelijk de kans op onder meer een longontsteking”. Dat is de conclusie van onderzoekers van Harvard University die de resultaten van 15 klinische studies (onder meer dan 2.700 patiënten) combineerden.
Onze mond wemelt van de bacteriën, ongeveer 10 miljard in totaal. Ze komen voor op lippen, tong, verhemelte, tandvlees, wangslijmvlies, tanden en kiezen en natuurlijk in het speeksel. We spreken dan over het mondmicrobioom, dat niet alleen een rol speelt bij de mondgezondheid maar ook een systemisch effect heeft. In een ziekenhuis lopen patiënten een longontsteking op doordat pathogene bacteriën via de mond de luchtwegen bereiken en zo de longen kunnen infecteren. Door tweemaal daags de tanden te poetsen neemt de hoeveelheid bacteriën in de mond af, wat de kans op een infectie in de longen verkleint. Dit kwam vooral naar voren bij ic-patiënten.
De onderzoekers waren blij verrast dat tandenpoetsen zoveel uitmaakte. “Het signaal dat we hier zien richting een lager risico op sterfte is opvallend. Het lijkt erop dat regelmatig tandenpoetsen in het ziekenhuis levens kan redden”, zegt onderzoeker en professor aan Harvard, Michael Klompas. “Het is zeldzaam in de wereld van de preventieve geneeskunde om iets te vinden dat zowel effectief als goedkoop is. In plaats van een nieuw apparaat of geneesmiddel laat onze studie zien dat zoiets simpels als tandenpoetsen een groot verschil kan maken.”
Een goed probiotica- en/of prebiotica-supplement kan bijdragen aan een gezond en evenwichtig microbioom, niet alleen in de darmen maar ook in de mond. De mond blijkt niet één enkele habitat te hebben; per gedeelte kunnen we verschillen onderscheiden die niet alleen de gezondheid van de mond maar ook die van de omliggende keel-, neus- en oorholtes kunnen beïnvloeden. Een oraal probioticum kan dan, naast het tandenpoetsen, zeker een uitkomst zijn.
Een uitgebreid artikel over probiotica voor de mond vindt u hier.
Bronnen:
Kras J: Tandenpoetsen op de ic: daar red je levens mee (aldus nieuw onderzoek); Scientias.nl, december 2023. Ehrenzeller S, Klompas M: Association Between Daily Toothbrushing and Hospital-Acquired Pneumonia: A Systematic Review and Meta-Analysis; JAMA Intern Med. e236638, 2023.
(HH)
Archief 2023
Archief 2022
Archief 2021
Archief 2020
Archief 2019
Archief 2018
Archief 2017