VitOrtho-congres 2022: Eyeopener – Het oog wil ook wat
December 2022
Na een jaar van afwezigheid organiseren we op vrijdag 17 juni 2022 weer een VitOrtho-congres, met ditmaal als titel ‘Eyeopener – Het oog wil ook wat’.
Onze ogen verschaffen onze hersenen, als kleine periscopen, informatie over wat er in onze omgeving gebeurt. Tegelijkertijd zijn het ook de spiegels van onze ziel: ze laten aan anderen zien hoe wij ons voelen en ook waar zich de zwakke plekken in ons lichaam bevinden.
Staafjes, kegeltjes, achterste oogkamer, vaatvlies, blinde vlek, nervus opticus, een kleine bloemlezing uit de onderdelen van dit bijzondere en complexe zintuig.
Welke taal spreken onze ogen? Hoe houden of krijgen we ze weer in goede conditie? Hoe kunnen onze ogen ons helpen om een trauma te verwerken? Wat te doen bij asthenopie?
Wilt u hier meer over te weten komen? Dan nodigen wij u graag uit om deel te nemen aan ons VitOrtho-congres, dat helemaal gewijd is aan het wel en wee van onze ogen. Natuurlijk hebben we al een paar fantastische sprekers op het oog die hun kennis en zienswijzen met u willen delen.
Het congres zal plaatsvinden in Cultuur- en Congrescentrum Antropia te Driebergen-Zeist van 10.00-16.30 uur. ‘Regeren is vooruitzien’ en daarom hebben we gekozen voor een hybride congresvorm. U kunt zelf bepalen of u op locatie of online wilt deelnemen en u mag uw keuze later altijd nog wijzigen.
(HH)
Gebruik van foliumzuur door zwangeren vaak niet optimaal
November 2021
Zwangerschap en foliumzuur, twee fenomenen die je rustig in één adem kunt noemen. Het algemene advies luidt al jaren om met 400 microgram foliumzuur te beginnen als je zwanger wilt worden en daar minstens tot en met week 8-12 van de zwangerschap mee door te gaan.
Ongeveer 1 op de 3 zwangere vrouwen in Nederland houdt zich niet of onvoldoende aan dit advies. Dit blijkt uit onderzoek van Moeders van Morgen, het kenniscentrum op het gebied van geneesmiddelen rondom de zwangerschap. Meestal wordt te laat gestart en soms ook niet lang genoeg gebruikt en dat is erg jammer want foliumzuur, ofwel vitamine B11, speelt in ons lichaam onder andere een belangrijke rol bij de ontwikkeling van het ongeboren kind. Deze vitamine vermindert namelijk het risico op geboorteafwijkingen, zoals neuraalbuisdefecten (NBD), bijvoorbeeld een open ruggetje of een hazenlip. Daarnaast houdt het verband met een lager risico op vroeggeboorte of een te laag geboortegewicht.
Wist u trouwens dat het ook geen kwaad kan als mannen bij een kinderwens foliumzuur gaan suppleren? Uit Amerikaans onderzoek is namelijk gebleken dat de spermakwaliteit daardoor aanzienlijk verbetert en ook chromosoomafwijkingen 30% minder vaak voorkomen.
Omdat we zelf geen foliumzuur kunnen aanmaken is het belangrijk dat we voldoende binnenkrijgen via onze voeding of via een supplement. Groene (blad)groenten zijn er rijk aan, je vindt het daarnaast ook in peulvruchten en in sommige fruitsoorten, zoals aardbeien, kiwi’s en citrusvruchten. Als supplement heb je de keuze uit foliumzuur (een synthetische variant) of folaat, de natuurlijke vorm. De laatste heeft een hogere biologische beschikbaarheid dan regulier foliumzuur en wordt dus beter opgenomen.
(HH)
Bron: Passier A, Woestenberg P, Vorstenbosch S: Onderzoek Moeders van Morgen: gebruik foliumzuur volgens voorschrift rondom zwangerschap blijft een aandachtspunt; Bijwerkingencentrum Lareb, Moeders van Morgen, 2021.
Van overlevingsstrategie naar genetische valkuil
Oktober 2021
Steeds meer mensen zijn te dik, vooral in de westerse wereld. Het is inmiddels wel bekend dat overgewicht hand in hand gaat met een breed scala aandoeningen, zoals diabetes, gewrichtsproblemen, verhoogde bloeddruk en hart- en vaatziekten. Dus waarom laten zoveel mensen het zover komen?
Onderzoekster Rachelle de Vries licht een tip van de sluier op: ons brein is voorgeprogrammeerd om de locatie van calorierijk voedsel beter te onthouden dan van caloriearm voedsel. Een uitstekende evolutionaire strategie om te overleven, waarschijnlijk ontwikkeld toen de mens nog jager-verzamelaar was en perioden van schaarste geen uitzondering waren. Maar nu is het meer een genetische valkuil, mede gegraven door onze hypothalamus. Want dit onderdeel van onze hersenen houdt nu eenmaal van ‘vet en calorierijk’ en geeft het commando ETEN zodra hij maar denkt dat er een ‘tekort’ aan voedingsstoffen in het bloed dreigt te ontstaan.
Gelukkig hebben we ook een prefrontale cortex. Deze beslisser in ons hoofd kan besluiten dat het beter is om een appel te eten dan een gevulde koek. Alleen moet hij dan niet te veel andere kopzorgen hebben en afgeleid raken, want voor je het weet eet je dan toch gedachteloos die gevulde koek in plaats van het bakje komkommer. Het lichaam luistert nu eenmaal naar het gedeelte van de hersenen dat het hardst roept.
(HH)
Bron: Kleis R: Eten we daarom zo slecht?; Resource, 13-09-2021.
Sneller in slaap met PEA
September 2021
Palmitoylethanolamide (PEA) is een vetzuuramide dat in veel voedingsmiddelen zit en in vrijwel alle levende wezens voorkomt. Het wordt gevormd als antwoord op bedreigingen van de integriteit van cellen en weefsels, bijvoorbeeld bij chronische ontstekingen, zuurstoftekort of de aanwezigheid van vrije radicalen. PEA beschikt over pijnstillende en ontstekingsremmende eigenschappen, kan beschermen tegen orgaanschade en is effectief bij griep en verkoudheid. Een andere belangrijke toepassing is de behandeling van neuropathische pijn. Bovendien blijkt uit een recente studie dat PEA ook gunstig kan zijn voor de nachtrust.
Aan dit onderzoek namen 103 Australische mannen en vrouwen van 18 jaar en ouder deel. Alle deelnemers hadden een verstoord slaappatroon (PSQI > 5; Pittsburgh Sleep Quality Index). 55 van hen kregen dagelijks 350 mg PEA, terwijl de andere deelnemers een placebo ontvingen.
Na 8 weken was de inslaaptijd in de PEA-groep 19 minuten korter geworden (van 42,8 naar 23,4 minuten), tegenover slechts krap 6 minuten korter bij de placebogebruikers (van 36,2 naar 30,3 minuten). Er was geen verschil tussen beide groepen wat betreft het aantal uren slaap en de slaapkwaliteit. Wel gaven de PEA-gebruikers aan dat ze veel sneller volledig wakker waren na ontwaken. Aan het begin van de studie duurde het 25,9 minuten en na 8 weken PEA nog slechts 14,7 minuten. Ook waren hun cognitieve scores bij ontwaken verbeterd. In de placebogroep werden deze veranderingen niet gezien. Volgens de onderzoekers maakt dit PEA extra interessant omdat de meeste reguliere slaapmiddelen versuftheid na het ontwaken en duizeligheid overdag als bijwerkingen hebben. Op grond van de resultaten van dit onderzoek zien zij PEA als een geschikt middel voor mensen die moeite hebben om in slaap te vallen en om alerter en meer uitgeslapen te ontwaken.
Meer informatie over PEA.
(WD)
Bron: Rao A et al.: Palmitoylethanolamide for sleep disturbance. A double-blind, randomised, placebo-controlled interventional study; Sleep Science Practice 5(1):12, 2021.
Koesterzwammen
Augustus 2021
Schimmel: de meesten van ons zullen in eerste instantie denken aan zwart uitgeslagen voegen in de badkamer of een vergeten groen uitgeslagen boterham achter in de broodtrommel. Maar er valt meer over te vertellen.
De wetenschappelijke naam voor schimmels of zwammen is fungi: ze zijn ouder dan planten, ouder dan dinosaurussen en ouder dan de mens. Ze leven om ons heen, ze leven op ons en zelfs in ons. En sommige kunnen levensreddend zijn. Bij toeval ontdekte Alexander Fleming in 1928 dat de schimmel Penicillium chrysogenum (oorspronkelijk Penicillium notatum) een bacteriedodende stof kon afscheiden, die door hem penicilline werd genoemd.
Het grootste levende organisme op onze planeet is ook een schimmel: een zogenaamde honingschimmel in de Blue Mountains in Oregon (VS) met een oppervlak ter grootte van maar liefst 1.665 voetbalvelden (ca. 9,6 km2) en een geschatte leeftijd van 2.400 jaar. Dit netwerk van schimmeldraden (mycelium) bevindt zich grotendeels ondergronds. De bovengrondse vruchten van een schimmel zijn paddenstoelen en nu komen beelden van de herfst en een lekkere kom champignonsoep in ons op.
Paddenstoelen zijn niet alleen lekker maar ook een superfood, hoewel je de giftige soorten beter links kunt laten liggen. Het zijn grote leveranciers van vitaminen en andere micronutriënten en al tientallen jaren wordt veel onderzoek gedaan naar de gezondheidsbevorderende aspecten ervan.
Sinds 1978 is het aanbod in de winkels verdertigvoudigd en de paddenstoel wordt ook steeds populairder als vleesvervanger.
Mensen hebben een superpower: hun immuunsysteem dat 24/7 bezig is indringers en ziekteverwekkers af te weren die binnengedrongen zijn. De paddenstoel kan een geweldige bondgenoot zijn in deze strijd. Zo bevat de Japanse paddenstoel shiitake de bèta-1,3 D-glucaan lentinan die diverse afweermechanismen stimuleert. Lentinan vergroot de weerstand tegen meerdere vormen van kanker en verbetert de immuunfunctie van kankerpatiënten door het activeren van Natural Killer (NK)-cellen, cytotoxische macrofagen, T-helpercellen en T-cel differentiatie.
Een polysaccharide uit de paddenstoel maitake (D-fractie) zorgt in-vitro voor een enorme vergroting van de antivirale werking van interferon α-2b tegen het hepatitis B-virus. D-fractie heeft ook een immuunstimulerende en antineoplastische werking. Andere maitake-bestanddelen, waaronder ergosterol, beschikken over antioxidant eigenschappen en werken ontstekingsremmend en pijnstillend. Een specifiek eiwit uit de paddenstoel (GFAHP) blijkt het human herpesvirus 1 (HSV-1) te remmen.
Uit meerdere onderzoeken is gebleken dat ook de paddenstoel reishi de aangeboren, humorale en cellulaire immuniteit kan verbeteren, zowel in-vivo als in-vitro. Polysacchariden uit de reishi hebben onder andere een gunstig effect op de activiteit van B- en T-lymfocyten, dendritische cellen, macrofagen en NK-cellen. In een Indiaas onderzoek met 25 hiv-patiënten zorgde reishi-suppletie voor een stabilisering van de virusbelasting en zou zodoende het risico op de progressie van hiv naar aids kunnen verminderen.
(HH)
Bron: Chu W: Shiitake happens: Mushrooms to play keyrole in immunity nutrition and health, concludes report; NutraIngredients.com, 12 aug. 2021.
Gemak dient de mens, maar is dat ook gezond?
Juli 2021
De vakantieperiode is bij uitstek een periode om het wat rustiger aan te doen. Als je kookt op de camping of je komt thuis na een dagje pretpark met de kinderen wil je niet al te ingewikkeld doen over de maaltijd. Voorgesneden groenten zijn dan makkelijk en snel, maar hoe zit het met de vitamientjes?
Op de Wageningen Universiteit, afdeling Food & Biobased Research hebben ze hier onderzoek naar gedaan. Eelke Westra, programma-manager post harvest quality zegt hier het volgende over: “Het klopt dat er wat vitamines verloren gaan bij schillen en snijden. Bij snijden maak je namelijk de celstructuur kapot. Vitamines zijn onderdeel van het afweermechanisme van de plant. Het zijn antioxidanten die cellen onder andere beschermen bij schade. Als je groente snijdt beschadig je de cellen en dan worden vitamines ingezet en verbruikt.”
Groente en fruit worden vaak zuurstofarm verpakt. Dat heeft niet direct invloed op de vitamines, volgens Westra. “Het zorgt er met name voor dat cellen langer in leven blijven en het verlengt de houdbaarheid van het product.”
De manier van verpakken is dus wel essentieel om verlies van vitamines in kant-en-klare groentemixen tegen te gaan. Als u op de verpakking ‘verpakt onder beschermende atmosfeer’ ziet staan, dan zit er geen zuurstof meer in de zakken maar een mengsel van andere gassen die normaal in de lucht voorkomen. Vitamines kunnen verdwijnen door een reactie aan te gaan met zuurstof (oxideren) en op deze manier voorkom je dit en blijven de voorgesneden groenten langer goed.
Liefst elke dag voldoende groenten en fruit te eten, dat is belangrijk. En goed om te weten dat ook voorgesneden groenten en fruit nog steeds genoeg vitamines en andere waardevolle stoffen bevatten. Soms hoef je niet moeilijk te doen als het ook gemakkelijker kan.
(HH)
Bron: Louwerens T: Weer wat wijzer – zitten er minder vitamines in voorgesneden groente?; Wageningen University & Research, maart 2021.
Dagje zonder dopamine goed voor het brein
Juni 2021
Heeft u het al gedaan, een dopamine-detox? Of vraagt u zich af waar het hier over gaat? Een dopamine-detox is een ontgiftingskuur gericht op mogelijke factoren die ons dopaminesysteem beïnvloeden.
Ons gelukshormoon
Dopamine is een van de belangrijkste neurotransmitters van ons beloningssysteem. Elke keer als er iets leuks gebeurt, je iets lekkers eet of drinkt of je een compliment krijgt, krijg je een shotje dopamine. En daar word je blij van. Maar ook je smartphone en social media zijn in staat je dopaminesysteem aan te spreken: een like, een leuk appje of een nieuwe e-mail en hup daar komt weer wat gelukshormoon vrij.
Jammer genoeg kan ons brein hieraan verslaafd raken en voor je het weet zit je de hele dag op je scherm te kijken om weer wat dopamine te scoren. Of chocolaatjes te eten.
Less is more
Maar gelukkig is er nu de dopamine-detox, waarbij je minimaal 24 uur alles vermijdt wat normaliter een dopaminebeloning oplevert. Dat betekent weinig eten, geen seks, geen drugs, geen alcohol en geen smartphones, tv’s of computers. En sommigen gaan zelfs zover dat ze niet praten met een ander en oogcontact vermijden. Met als ultieme doel ons brein rust te gunnen en de beloningsafhankelijkheid van het brein te resetten.
Gaat dat lukken in 24 uur? Waarschijnlijk niet, maar even een dagje helemaal niets zorgt wel voor rust in je hoofd en daar word je ook blij van.
(HH)
Bron: Launspach T: Een dag zonder elektronica, lekker eten of seks: gaan we massaal aan de dopamine-detox?; AD, 14-06-2021.
Zorg goed voor jezelf
Mei 2021
‘Als de cijfers het toelaten wil het kabinet dinsdag besluiten om vanaf 18 mei de tweede stap van het openingsplan in werking te laten treden.’ Dit hoorden we een week geleden. Gelukkig hoefde niet aan de noodrem te worden getrokken en mogen attracties in de buitenlucht, zoals dierentuinen en pretparken, de poorten weer openen voor bezoekers. En ook mogen onder voorwaarden sportscholen en muziekscholen weer open.
Dergelijke berichten vinden we vandaag de dag heel gewoon. Versoepelingen, het R-getal en wanneer word jij gevaccineerd zijn de gangbare onderwerpen die je bespreekt met collega’s bij de koffieautomaat, ware het niet dat thuiswerken voor heel veel mensen tegenwoordig de norm is en collega’s de mensen zijn die je regelmatig op je computerscherm ziet.
Al deze veranderingen in ons leven in zo’n korte tijd brengen natuurlijk gevoelens van onrust, spanning en soms ook boosheid met zich mee. Daarom is het zo belangrijk om goed voor jezelf te zorgen.
Hoe doe je dat eigenlijk, goed voor jezelf zorgen?
Als er één ding is dat we hebben geleerd van de corona-pandemie dan is het wel hoe waardevol onze gezondheid is. We laten allerlei dingen achterwege om onze gezondheid en die van anderen niet in gevaar te brengen. Zo blijven we wel fysiek op de been, maar in steeds meer gevallen gaat dat ten koste van de mentale gezondheid. Het is het daarom van belang dat we niet alleen zorgen voor ons fysiek welzijn maar ook aandacht hebben voor ons mentaal welzijn. Maar hoe moet je dat aanpakken?
Kun je hiervoor tips gebruiken? Lees dan dit artikel van Wolfgang Diekstra.
(HH)
Onderzoek onthult 70.000 UVO’s
April 2021
Nee, dit nieuwsitem gaat niet over vliegende schotels (UFO’s) maar over tot nu toe ongeïdentificeerde virusdeeltjes (Unidentified Viral Objects). Een recente studie heeft namelijk aangetoond dat er meer dan 140.000 verschillende virussoorten leven in onze darmen waarvan 70.000 nog nooit eerder waren gezien.
“Het is belangrijk om je te realiseren dat niet alle virussen schadelijk zijn, maar een integraal component zijn van het ecosysteem in onze darmen”, aldus dr. Alexandre Almeida van het European Bioinformatics Institute, onderdeel van het Europees Laboratorium voor Moleculaire Biologie (EMBL), en het Britse Wellcome Sanger Institute.
De virusdeeltjes die als bewoners in onze darmen leven hebben DNA als genetisch materiaal. In tegenstelling tot andere wél schadelijke virussen, zoals SARS-CoV-2, die RNA-virussen zijn.
De biodiversiteit in ons darmstelsel is overigens opmerkelijk; naast ontelbare bacteriën en schimmels leven er dus ook honderdduizenden virussen, ook wel bacteriofagen genoemd. Deze bacteriofagen (of kortweg: fagen) zijn heel kleine virusdeeltjes die bacteriën kunnen aanvallen door ze te infecteren. Het zijn als het ware natuurlijke vijanden van bacteriën en ze komen dan ook niet alleen voor in onze darmen maar overal waar bacteriën zijn, bijvoorbeeld op onze huid.
De ontdekking van zo veel onbekende virussen in ons darmstelsel heeft geleid tot een hernieuwde belangstelling om de link tussen deze fagen en onze gezondheid te onderzoeken. Een belangrijke stap vooruit is de Gut Phage Database (GPD) die tot stand is gekomen door wetenschappers van het European Bioinformatics Institute en het Wellcome Sanger Institute. Hier zijn de ruim 140.000 virussamples opgeslagen die in het menselijk darmstelsel voorkomen, waardoor grootschalig onderzoek naar de functies en toepassing van de verschillende bacteriofagen mogelijk is.
(HH)
Bron: Daniells S: Study unlocks 70,000 new virus species in the human gut, creates bacteriophage opportunities; NutraIngredients.com, 5 mrt. 2021.
Wintergroenten, lekker en gezond
Maart 2021
De herfst en de winter zijn bij uitstek de seizoenen om te zorgen dat we ‘goed’ eten. En dan goed in de zin van ‘gezond’, om onze weerstand een extra boost te geven zodat we bestand zijn tegen winderige, natte en/of koude weersomstandigheden.
Gelukkig is er een scala van winterse groenten die goed groeien in de kou en boordevol vitamines en mineralen zitten. Bepaalde soorten, zoals wortelen en pastinaken, worden zelfs zoeter als ‘de vorst eroverheen is gegaan’. Boerenkool bijvoorbeeld zit vol met vitamines, mineralen, antioxidanten en krachtige plantenstoffen: een soort van groene multi. En rode kool is de kleurrijkere variant van deze ‘multi’. Spruitjes bevatten tweemaal zoveel vitamine C als sinaasappelen. En dan heb je nog prei, koolraap en de wat meer vergeten groenten, zoals pastinaken en schorseneren, allemaal vitaminen- en mineralenleveranciers.
Wil je alle goede nutriënten in deze groenten zoveel mogelijk benutten, dan speelt de bereidingswijze wel een rol. Onderzoek aan de Universiteit van Wageningen heeft namelijk aangetoond dat koolsoorten het gezondst zijn als ze kort worden gekookt. Zelfs gezonder dan als ze rauw worden gegeten.
Natuurlijk kun je kiezen voor de klassiekers: boerenkoolstamppot met (vegetarische) worst of rode kool met hachee. Wist u dat ook de diverse kruiden waarmee wij onze (winterse) gerechten extra smaak geven vol zitten met goede stoffen voor onze afweer? Denk aan laurier (bron van vitamine A en B-complex), kruidnagels (antimicrobiële eigenschappen, bron van mangaan en rijk aan antioxidanten), selderij (leverancier van onder andere vitamine C en K, foliumzuur, calcium en magnesium) of peterselie (bron van bèta-caroteen, vitamine C, E en K, foliumzuur en verschillende mineralen).
En wil je eens wat anders proberen met al die verschillende gezonde wintergroenten? Geen probleem, je kunt 24 uur per dag inspiratie opdoen in de diverse kookprogramma’s op de televisie. Of kijk eens bij deze gezonde recepten.
(HH)
Darmflora kan rol spelen bij diagnose en behandeling van IBD
Februari 2021
Inflammatoire darmziekten (IBD), waaronder de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa, zijn chronische aandoeningen van het maagdarmstelsel, waarbij periodes van ontsteking afgewisseld worden met periodes van remissie. In haar proefschrift ‘The gut microbiota and inflammatory bowel disease – From exploration to clinical translation’ heeft Valerie Collij de rol van de darmflora bij dergelijke aandoeningen onderzocht. Op 3 februari is zij gepromoveerd aan de Rijksuniversiteit Groningen.
In Nederland hebben ruim 90.000 mensen IBD en hiervan heeft iets meer dan de helft colitis ulcerosa. Jaarlijks krijgen naar schatting 1.500 mensen de diagnose colitis ulcerosa en 1.000 mensen de diagnose ziekte van Crohn.
Tot nu toe zijn er weinig factoren of biomarkers bekend die per patiënt kunnen voorspellen hoe het ziektebeloop zal zijn en hoe de patiënt zal reageren op specifieke medicatie. Derhalve is het instellen van de juiste behandeling voor individuele IBD-patiënten een grote uitdaging.
Allereerst heeft Collij met behulp van de DNA-sequencing techniek ‘metagenomic sequencing’ onderzocht welke bacteriën en metabole functies verband houden met IBD. Daarbij werd duidelijk dat met name de locatie van de ontsteking van invloed is op veranderingen in de darmflora. Ook is gebleken dat de darmflora kan worden gebruikt om onderscheid te maken tussen IBD en patiënten bij wie maagdarmklachten aanwezig zijn zonder aantoonbare ontsteking, zoals bij patiënten met PDS.
Vervolgens is de invloed van medicatie op de darmflora onderzocht. Hierbij werd aangetoond dat met name antibiotica, laxeermiddelen, maagzuurremmers (protonpompremmers) en het anti-diabetesmedicijn metformine een grote invloed op de darmflora hebben. Tevens kwam naar voren dat de darmflora potentie heeft om de respons op de biological vedolizumab (biologisch medicijn dat afweer- en ontstekingsreacties in de darmen remt) bij IBD-patiënten te voorspellen.
Deze bevindingen dragen bij tot het ontrafelen van de rol van de darmflora in IBD en ook om de klinische vertaalslag te maken door de darmflora te gebruiken in de diagnostiek, monitoring en behandeling van IBD.
Bron: Persbericht Rijksuniversiteit Groningen, januari 2021.
Met gezond oud worden moet je jong beginnen
Januari 2021
‘Een goede leefstijl en voeding die de juiste voedingsstoffen levert, zijn ons hele leven belangrijk. Ook al voor we geboren zijn’, aldus promovendus Eline Stoutjesdijk, klinisch chemicus in opleiding bij het Ziekenhuis Gelderse Vallei en het Radboudumc.
Stoutjesdijk studeerde Farmacie aan de Rijsuniversiteit Groningen en heeft zich voor haar proefschrift speciaal verdiept in de voedingsstatus van zwangere vrouwen en jonge moeders die borstvoeding geven. En dan met name in de gehaltes van brein-selectieve voedingsstoffen die belangrijk zijn voor een goede ontwikkeling van het brein van zowel het ongeboren kind als pasgeboren baby’s.
Kwaliteit hedendaagse voeding laat te wensen over
Ons voedingspatroon is in de afgelopen eeuwen behoorlijk veranderd. Uit meerdere onderzoeken blijkt duidelijk dat onze dagelijkse voeding, al is deze nog zo gevarieerd en uitgebalanceerd, niet voldoende van alle voor de gezondheid belangrijke micro- en macronutriënten levert. De voornaamste oorzaken hiervoor zijn de verarming van onze landbouw- en veeteeltgronden als gevolg van monoculturen en beperkte samenstelling van de kunstmest, milieuverontreiniging, verontreiniging van het voedsel door lichaamsvreemde toevoegingen en de bereidingswijze van het voedsel waarbij veel nuttige stoffen verloren gaan. En dat speelt ons niet alleen op latere leeftijd parten.
Brein-selectieve voedingsstoffen, je kunt er niet vroeg genoeg mee beginnen
In haar onderzoek vergeleek Stoutjesdijk de hoeveelheid brein-selectieve stoffen, onder andere jodium, vitamine D en B12, selenium, ijzer, omega-3 vetzuren, zink en koper, bij zogende vrouwen uit diverse landen. Ze concludeerde dat er onderling verschillen waren in de hoeveelheden maar dat een tekort aan vitamine D3 en B12, jodium en selenium in de borstvoeding overal voorkwam (referentiekader de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid voedingsstoffen voor pasgeboren baby’s).
Bij zwangere Nederlandse vrouwen zag Stoutjesdijk vooral een tekort aan visvetzuren, vitamine D en jodium. Ze onderstreept het belang om deze gehaltes goed in de gaten te houden voor een optimale ontwikkeling van het ongeboren kind.
Suppletie: luxe of noodzaak?
‘Gezond’ eten: dat is en blijft de basis van een goede gezondheid. Om goed te kunnen functioneren heeft ons lichaam nu eenmaal constant behoefte aan bouw- en voedingsstoffen. Of het nu gaat om botopbouw, spijsvertering, bloeddrukregulatie of hersenfuncties, zonder de aanwezigheid van bepaalde vitamines, mineralen, aminozuren of andere verbindingen verlopen deze processen niet of niet goed.
Onze voeding is de belangrijkste leverancier van veel van deze stoffen, maar tegenwoordig heel vaak niet toereikend. Een voedingssupplement kan hierbij een handig maar ook noodzakelijk hulpmiddel zijn. Zo bleek uit het onderzoek van Stoutjesdijk dat om de geconstateerde tekorten bij de zwangere Nederlandse vrouwen weg te werken voedingssuppletie nodig was in doseringen die ver boven de aanbevolen hoeveelheden uitkwamen: voor een optimale vitamine D-status was 35 µg (1.400 IE) per dag tijdens de zwangerschap en meer dan 85 μg (3.400 IE) per dag tijdens de periode van borstvoeding nodig. Een dagdosering van 1.000 mg EPA plus DHA was nodig voor optimale waarden van deze omega-3 vetzuren in borstvoeding. Het tekort aan jodium kon bijna worden hersteld met een dagdosering van 150 µg.
(HH)
Bronnen: Gehaltes van brein-selectieve voedingsstoffen bij zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven niet optimaal; persbericht Rijsuniversiteit Groningen, december 2020. Stoutjesdijk E: Brain-selective nutrients in pregnancy and lactation; proefschrift RUG, 2020.